"Dobre jadło, dobre picie przedłużają życie” - głosi czeskie przysłowie

„Kuchnią czeską można się zachwycić, jeśli tylko zaakceptuje się powód, dla którego powstała. Otóż nie istnieje ona po to, żeby Czech mógł przeżyć. Powstała, żeby realizować najważniejszy ideał dobrego wojaka Szwejka - przeżyć za wszelką cenę” - napisał w jednym ze swoich felietonów na temat Czech Mariusz Szczygieł, reportażysta „Gazety Wyborczej”, znawca i miłośnik Czech. „Dlatego Czech niemal każdy produkt musi obarczyć wartością dodatkową. Wszystko, co wpada w ręce czeskiej kucharki czy kucharza, staje się od razu cięższe i tłustsze. Tłuszcz w Czechach jest jak czeski humor: nie zna żadnych granic.”

Kuchnia czeska przez dekady pracowała na opinię kuchni ciężkiej i tłustej: mąka, produkty mączne, ziemniaki, knedliki, obfitość mięs (najchętniej czerwonych), wszystko polane gęstymi, śmietanowymi sosami. Jeśli ryba, to chętnie nadziana słoniną. Treściwe zupy, znikoma ilość warzyw, do tego dużo piwa. Taki właśnie jest obraz czeskiej kuchni.

Jak przekonuje w rozmowie z portalem superstarsi.pl Jan Sechter, ambasador Republiki Czeskiej, obraz ten nie do końca jest prawdziwy. Kuchnia czeska bowiem nie wyróżnia się, jego zdaniem, w jakiś znaczący sposób na tle innych kuchni regionu: bawarskiej, austriackiej, czy polskiej. Wszystkie ukształtował klimat i warunki geograficzne i w dużym stopniu - wspólna historia. A Ivana Bilkova, dyrektor Czeskiej Centrali Ruchu Turystycznego dodaje, że tak naprawdę współczesna kuchnia czeska dopiero wraca do korzeni, do tradycji. - Tradycyjne potrawy czeskie były o wiele prostsze i zdrowsze, dużo w nich było np. kasz i warzyw - przekonuje. Przyznaje jednak, że obecnie nie ma co liczyć, by w tradycyjnej czeskiej restauracji w karcie znalazło się danie z kaszą gryczaną.

###

Fundamenty kuchni czeskiej

- Po pierwsze, knedliki

Knedle bułczane, ziemniaczane, karlowarskie (z ciasta nie drożdżowego), knedle  ze słoniną (a jakże, tej w kuchni czeskiej nie może zabraknąć), grzybowe i pełnoziarniste (to ukłon w kierunku zdrowej kuchni, knedle robione są z mąki orkiszowej i preparowanego ryżu). W sumie – kilkadziesiąt odmian, wariacji dodatku do dania głównego lub samodzielnego dania. A jeszcze dochodzą knedliki owocowe, serwowane często na deser – z truskawkami, owocami leśnymi (lub innymi owocami) albo powidłami. Mówiąc wprost: kto nie jadł w Czechach knedla, to jakby w nich wcale nie był.

- Po drugie, mięsa

Przede wszystkim pieczeń wieprzowa, serwowana z kapustą i… knedlami. Najlepszą - ponoć - podają U Kalicha, w praskiej gospodzie, gdzie bywał wojak Szwejk. Kto nie lubi wieprzowiny, powinien skusić się na czeską pieczoną kaczkę (również z kapustą i knedlami). A dla spragnionych lżejszych wrażeń kuchnia czeska ma liczne przepisy i dania ze słodkowodnych ryb, przede wszystkim sandacza, pstrąga i karpia (który, podobnie jak w Polsce, jest też podstawowym daniem kolacji wigilijnej).

- Po trzecie, piwo

Nazywane przez Czechów „ciekłym chlebem” i jak chleb spożywane – codziennie. W Czechach i na Morawach produkowanych jest około 500 gatunków piwa. Warto próbować tych z lokalnych, małych browarów – mają oryginalne, niepowtarzalne smaki. I są, jak uważa wielu miłośników piwa, najlepsze na świecie. Czy w Czechach piwo straci kiedyś pozycję lidera wśród napojów dla dorosłych? Raczej wątpliwe. Ale nie można nie zauważyć, że w siłę rosną morawskie winnice, a wina w nich produkowane - zarówno białe jak i czerwone - mają rosnące grono wielbicieli.

Przy pisaniu tekstu korzystałam z materiału "Kuchnia czeska" wydanego przez Czeską Centralę Ruchu Turystycznego, http://www.czechtourism.com