Obwód pasa ważniejszy niż wskaźnik na wadze

Otyłość brzuszna wiąże się z występowaniem charakterystycznych dla niej zaburzeń:

 

- Cukrzyca typu 2. Jest to tzw. cukrzyca insulinoniezależna.

Jej istotą nie jest zmniejszenie wydzielania insuliny, lecz zaburzenie jej działania w komórkach organizmu. Otyłość trzykrotnie zwiększa ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2, a ponad 90 proc. osób z tym typem cukrzycy, to osoby otyłe. Głównym elementem jej leczenia jest właśnie redukcja masy ciała.

 

- Zaburzenia lipidowe – czyli hiperlipidemia.

Są to zaburzenia metabolizmu i ilości tłuszczów i cholesterolu krążących we krwi. W przypadku otyłości charakteryzują się one przede wszystkim podwyższonym poziomem triglicerydów, czyli hipertrójglicerydemią.

Jak do niej dochodzi? Spożyty tłuszcz, po skomplikowanych przemianach w przewodzie pokarmowym, wchłania się do krwi i tam krąży w postaci triglicerydów. Komórki czerpią z nich tyle tłuszczu, ile potrzebują. Gdy triglicerydów jest za dużo, nie są one zużywane i pozostają w krążeniu. Rozwija się wówczas hipertrójglicerydemia – krew staje się tłusta i krąży mniej sprawnie po organizmie. Zwiększa ona ryzyko zapalenia trzustki, a także sprzyja rozwojowi chorób układu krążenia.

 

- Innym charakterystycznym zaburzeniem lipidowym jest obniżenie poziomu tzw. dobrego cholesterolu, czyli HDL (High Density Lipoproteins – lipoproteiny o wysokiej gęstości).

Lipoproteiny stanowią jakby środek transportu dla cholesterolu. HDL (lipoproteiny o wysokiej gęstości) transportują nadmiar cholesterolu z komórek do wątroby, która usuwa cholesterol z organizmu – wydala go z żółcią. Jest to jedyna metoda pozbycia się nadmiaru cholesterolu, ponieważ inne narządy i tkanki nie mają zdolności rozkładania cholesterolu, przez co jego nadmiar gromadzi się w naczyniach i powoduje miażdżycę. Dzięki temu dobroczynnemu działaniu, HDL (lipoproteiny wysokiej gęstości) są „dobrym” cholesterolem. Wysoki poziom we krwi cholesterolu HDL, (czyli związanego z lipoproteinami wysokiej gęstości) oznacza, że płynie on do wątroby, a stamtąd zostanie ewakuowany poza organizm. Badania epidemiologiczne wykazały, że wysokie stężenie HDL w organizmie chroni przed miażdżycą, chorobą wieńcową i innymi chorobami układu krążenia.

- LDL – lipoproteiny o niskiej gęstości także transportują cholesterol. Jednak nie kierują go poza organizm, lecz zostawiają „swój ładunek” w ścianach naczyń – a to, jak wiadomo, grozi szybkim rozwojem miażdżycy. Wysoki poziom LDL oznacza zwiększone ryzyko miażdżycy i choroby wieńcowej.

 

 

###

 

Jak stwierdzono w badaniach epidemiologicznych, otyłość, zwiększa sześciokrotnie ryzyko zaburzeń lipidowych. Są to przede wszystkim:

 

- Nadciśnienie tętnicze.

Wyniki badań epidemiologicznych wskazują, że osoby otyłe częściej chorują na nadciśnienie niż osoby o prawidłowej masie ciała. Szczególnie wrażliwe nań są kobiety. Otyłe panie obciążone są czterokrotnie większym ryzykiem rozwoju nadciśnienia rozkurczowego.

 

- Zaburzenia krzepliwości krwi.

Osoba otyła, szczególnie, gdy rozwinęło się u niej nadciśnienie i/ lub hipertrójglicerydemia, może mieć skłonność do zwiększonej krzepliwości krwi, a więc powstawania zakrzepów w naczyniach krwionośnych. Zwiększa się więc ryzyko zaburzeń w pracy układu krążenia.

 

- Zaburzenia w pracy serca.

Otyłość stanowi duże obciążenie dla naszego serca. U osoby otyłej szybciej rozwija się miażdżyca w tętnicach doprowadzających krew do serca – czyli naczyniach wieńcowych, łatwiej dochodzi do rozwoju choroby wieńcowej. Może to wynikać po części z zaburzeń lipidowychj, ale także z tego powodu, że u osoby otyłej serce musi wykonać znacznie większą pracę, rośnie jego zapotrzebowanie na tlen, które z biegiem czasu nie w pełni może być zaspokojone – dochodzi do niedotlenienia mięśnia sercowego, a więc typowego objawu choroby wieńcowej.

 

- U mężczyzn i kobiet z otyłością brzuszną lekarze rozpoznają często także tzw. zespół polimetaboliczny, zwany zespołem X.

Objawia się on, poza silnie zaokrągloną w okolicach pasa figurą, zaburzeniami gospodarki węglowodanowej, które z czasem mogą doprowadzić do rozwoju cukrzycy typu 2, hiperlipidemii oraz nadciśnienia tętniczego. Kluczowym zjawiskiem w zespole polimetabolicznym jest tzw. oporność na insulinę. Określenie to oznacza, że tkanki (np. mięśnie), do których dociera insulina, aby ułatwić dostanie się do nich glukozy, pozostają jakby głuche na jej działanie. Nie rozumieją sygnału pochodzącego od insuliny, iż mają otworzyć swoje kanały, umożliwiając przyswojenie cukru, który przecież jest im potrzebny jako źródło energii. Początkowo organizm przełamuje te oporność poprzez coraz większe wydzielanie insuliny. Zwiększa się więc jej stężenie we krwi i ta jej zwiększona ilość „wpycha” cukier do komórek. Podwyższony poziom insuliny we krwi jest jednak niekorzystny. Sprzyja on bowiem rozwojowi nadciśnienia i zaburzeniom gospodarki tłuszczowej. W końcu dochodzi do wyczerpania komórek trzustki, nie jest ona w stanie wytwarzać większych ilości insuliny i cukier zamiast wnikać do komórek pozostaje we krwi – podwyższa się jego poziom, z czasem do tak dużych wartości, że mamy już do czynienia z cukrzycą typu 2. Trzeba z całą mocą podkreślić, że redukcja masy ciała uwrażliwia tkanki na działanie insuliny i może odwrócić opisany bieg wydarzeń.

 

###

 

Czym jeszcze grozi nadmiar kilogramów?

 

Spośród innych zaburzeń stanu zdrowia, z jakimi kojarzy się otyłość trzeba koniecznie wymienić:

 

- Kamica pęcherzyka żółciowego.

 Szczególnie narażone są na nią otyłe panie po 40-tym roku życia. Warto też wiedzieć, że zbyt rygorystyczna redukcja kalorii w czasie odchudzania (poniżej 1000 kalorii) może sprzyjać zaostrzeniu objawów związanych z istniejącymi w pęcherzyku żółciowym kamieniami, lub też może spowodować ich wystąpienie.

Pamiętaj! Jeśli cierpisz na kamicę pęcherzyka żółciowego, nie stosuj drastycznych, nisko kalorycznych diet. Możesz bowiem spowodować zaostrzenie objawów choroby.

 

- Zespół nocnego bezdechu.

Tym terminem lekarze określają stan, w którym przez ponad 10 sekund przez drogi oddechowe nie przepływa powietrze i dzieje się tak częściej niż 5 razy na godzinę. Typowymi objawami tego zespołu są: bardzo głośne chrapanie, uczucie porannego zmęczenia oraz trudna do pokonania senność w ciągu dnia. Dolegliwości te dotykają głównie mężczyzn, ale panie, szczególnie bardzo otyłe, są na nie również narażone. Rozpoznanie i leczenie tego zespołu jest ważne, bowiem zwiększa on ryzyko powikłań ze strony układu krążenia.

 

- Choroba zwyrodnieniowa stawów.

Bardzo powszechna dolegliwość ludzi otyłych, wynikająca z nadmiernego obciążenia stawów.

 

- Zwiększone ryzyko raka jelita grubego

 

- Zwiększone ryzyko sutka

 

- Zwiększone ryzyko trzonu macicy.

 

Podsumowując:

Osoba otyła:

- Łatwiej zapada na różne choroby,

- Często ma zmniejszoną odporność na infekcje,

- Łatwiej dochodzi u niej do zmian zwyrodnieniowych w stawach, zwłaszcza kończyn dolnych  związanych z tym przykrych dolegliwości: bólów, obrzęków, ograniczeń ruchomości.

Dlatego trzeba zapobiegać otyłości, a jeśli już jest - zwalczać ją, nie tylko po to, by dbać o swój wygląd, ale przede wszystkim ze względu na korzyści, jakie utrata zbędnych kilogramów przynosi naszemu zdrowiu.