Choroba, która przyciąga inne

Problemem zdrowotnym jest nie tylko otyłość, ale również nadwaga – zwłaszcza ta znaczna. Jak się zdiagnozować? Najbardziej miarodajny i obiektywny jest wskaźnik BMI - stosunek masy ciała (w kilogramach) do kwadratu wzrostu (w metrach). Światowa Organizacja Zdrowia, na podstawie badań, określiła odpowiednie przedziały indeksu masy ciała.

Co oznacza BMI:

poniżej 18,5 - niedowagę,

w przedziale od 18,5 – 25 - masę prawidłową,

od 25 do 30 - nadwagę,

powyżej 30 mamy do czynienia z otyłością,

powyżej 40 – z otyłością skrajną, zwaną też kliniczną.

Drugim, niezawodnym sposobem diagnozowania otyłości, jest prosty pomiar talii. Jeśli obwód talii przekracza u mężczyzny 103 cm, zaś u kobiety – 80 cm, mamy do czynienia z otyłością.

Występują dwa typy otyłości:

Otyłość wtórną mogą powodować wady chromosomalne, zaburzenia układu nerwowego, a także niektóre przyjmowane leki.

Otyłość pierwotna występuje zdecydowanie częściej. Może być uwarunkowana genetycznie - nawet 40 proc. pacjentów ma problem z otyłością właśnie z powodu braku potrzebnych genów!

Jednak podstawową przyczyną otyłości pierwotnej jest niewłaściwy styl życia. Brak jakiejkolwiek aktywności fizycznej, spożywanie zbyt dużej ilości wysokokalorycznego jedzenia, niewłaściwy dobór pokarmów – to wszystko prowadzi do poważnych zaburzeń w bilansie energetycznym organizmu. Jeśli codziennie spożywamy (w pokarmach i płynach) zdecydowanie większą liczbę kalorii, niż potrzebuje nasz organizm, efekt może być jeden: odkładanie się tkanki tłuszczowej. Im większa nadwyżka zbędnych kalorii, tym szansa na ich spalenie – nawet w przypadku osób prowadzących aktywny tryb życia – mniejsza.

Zaburzenia odżywiania mogą być spowodowane czynnikami psychologicznymi: dla niektórych osób jedzenie staje się remedium na sytuacje stresowe, niepowodzenia, lęki. Objadanie się – najczęściej w samotności - może też być sposobem spędzania wolnego czasu.

Otyłość brzuszna

Szczególnie groźnym dla zdrowia rodzajem otyłości jest otyłość brzuszna. Rozpoznaje się ją, gdy obwód w talii jest większy niż 102 cm (mężczyzna) i 88 cm (kobieta). W diagnozie otyłości brzusznej stosuje się też wskaźnik WHR (waist/hip ratio, czyli talia/biodro). Wskaźnik to iloraz obwodów talii i bioder. Wartość większa niż 1,0 u mężczyzn i 0,85 u kobiet świadczy o otyłości brzusznej.

To właśnie u pacjentów z otyłością brzuszną najczęściej występują podwyższone poziomy „złego” cholesterolu LDL, a obniżone frakcji HDL, wysokie stężenia trójglicerydów i wzmożona skłonność krwi do krzepnięcia. Wszystko to sprzyja rozwojowi miażdżycy naczyń krwionośnych. Przy tym typie otyłości częściej występują również podwyższone poziomy cukru we krwi – a to rodzi zagrożenie rozwojem cukrzycy typu 2.

Gromadzeniu się tłuszczu w obrębie jamy brzusznej sprzyjają przede wszystkim:

- dieta obfitująca w tłuszcze nasycone (tłuszcze zwierzęce) i sól kuchenną (zaburza procesy metaboliczne),

- alkohol (puste kalorie pochodzące w 100 proc. z węglowodanów sprzyjają odkładaniu się tkanki tłuszczowej, stąd popularnie zwany „mięsień piwny” u panów),

- stres i palenie papierosów (obydwa czynniki powodują zakłócenia w gospodarce hormonalnej, pobudzają wydzielanie się kortyzolu, który z kolei blokuje prawidłowe odżywianie komórek i odkładanie się tłuszczu).