Niedobór hormonów. Jakich?

Dotychczasowa równowaga hormonalna organizmu ulega zaburzeniu. Zaczyna brakować m.in.:

- Testosteronu,

- Dehydroepiandrosteronu,

- Hormonu wzrostu,

- Tzw. insulinopodobnego czynnika wzrostowego 1 (IGF-1),

- Melatoniny.

Zmiany hormonalne i natężenie objawów z nimi związanych jest wyraźnie zróżnicowane genetycznie. U niektórych panów produkcja hormonów spada już od około 50-tego roku życia, u innych zaś stężenie hormonów pozostaje prawidłowe aż do późnej starości.

Aby wyjaśnić, co dzieje się w różnych narządach wydzielających męskie hormony, powiedzmy parę słów o fizjologii.

 

Jądra

 

To parzyste narządy położone w worku mosznowym. Ich głównym zadaniem jest produkcja hormonu zwanego testosteronem. Testosteron jest najważniejszym męskim hormonem płciowym. Produkowany jest właśnie przede wszystkim w jądrach. Niewielka jego część powstaje także w wyniku przemiany innego hormonu - androstendionu, który wytwarzany jest w nadnerczach. Testosteron jest produkowany w rytmie dobowym - jądra wytwarzają najwięcej testosteronu rano, w ciągu dnia zaś jego stężenie stopniowo ulega obniżeniu. Drugim ważnym zadaniem jąder jest produkcja plemników. Od chwili dojrzewania wytwarzają one miliony plemników. Około 45-tego roku życia zmniejsza się produkcja męskich komórek płciowych. Proces ten postępuje stopniowo aż do 70-tego roku życia. Dlatego nasienie starszych mężczyzn zawiera mniej plemników, są one także gorszej jakości - mniejszych rozmiarów i mniej ruchliwe.

 

###

 

Przysadka mózgowa

 

Produkcja testosteronu w jądrach nie zachodzi w sposób prawidłowy bez odpowiedniej stymulacji tego narządu przez przysadkę mózgową, a ściślej przez produkowane przez nią hormony, określane wspólną nazwą gonadotropin. Należą do nich LH, czyli hormon luteinizujący i FSH, czyli follikulotropina. Przysadka i jądra podlegają swoistej wzajemnej zależności, określanej mianem ujemnego sprzężenia zwrotnego. Oznacza to, że produkcja hormonów przysadkowych ulega zwiększeniu pod wpływem niskiego stężenia testosteronu we krwi i odwrotnie - wysokie stężenie testosteronu hamuje wydzielanie gonadotropin.

W związku z wiekiem, upośledzeniu ulega nie tylko funkcja jąder, pogarsza się także sprawność ośrodków centralnego sterowania układem hormonalnym w mózgu.

 

Podwzgórze

 

Najwyższym ośrodkiem sprawującym kontrolę, zarówno nad jądrami jak też nad przysadką mózgową jest podwzgórze. Jest to część mózgu odpowiedzialna za sterowanie wydzielaniem wszystkich hormonów w organizmie człowieka. W podwzgórzu właśnie zachodzi produkcja i wydzielanie hormonu o nazwie gonadoliberyna (w skrócie GnRH), którego zadaniem jest pobudzanie przysadki mózgowej do wydzielania hormonów - LH i FSH. Wraz z wiekiem, spada produkcja gonadoliberyny, a także zmniejsza się wrażliwość komórek przysadki mózgowej na jej dotychczasowe stężenia.

 

 

###

 

 

Jakie jeszcze hormony odpowiadają za procesy starzenia się mężczyzny?

 

Niemałą rolę w procesie starzenia się mężczyzn odgrywa postępujący spadek wytwarzania hormonu wzrostu w przysadce mózgowej (inna nazwa tego hormonu to somatotropina lub z angielskiego growth hormon, w skrócie GH). Wydzielanie GH osiąga maksymalny poziom w czasie pokwitania, a więc w okresie maksymalnego wzrostu organizmu. Od 20-tego roku życia produkcja GH zaczyna się stopniowo zmniejszać zarówno u Kobiet, jak i u mężczyzn. W wieku 50 lat większość panów ma znacząco obniżone stężenie tego hormonu. Jest on odpowiedzialny głównie za prawidłowy wzrost człowieka, ale - wydzielany przez całe życie - odgrywa ważną rolę w prawidłowym przebiegu przemian zachodzących w organizmie.

To właśnie hormon wzrostu odpowiada za wiele objawów andropauzy. Jego niedobór wpływa na postępujące zmniejszanie się masy mięśniowej. Maleje nie tylko masa mięśni szkieletowych, lecz także - mięśnia sercowego. Miejsce mięśni zajmuje tkanka tłuszczowa o charakterystycznym rozmieszczeniu - tłuszcz gromadzi się głównie w obrębie jamy brzusznej. Ten typ otyłości nazywany jest otyłością trzewną lub androidalną. Niesie on ze sobą zwiększone ryzyko zapadalności na choroby serca, w tym szczególnie na zawał serca. Niedobór hormonu wzrostu wpływa także niekorzystnie na stężenia cholesterolu - zwiększa się stężenie cholesterolu całkowitego, a co gorsza także złego cholesterolu tzw. frakcji LDL- co w rezultacie sprzyja rozwojowi miażdżycy w tętnicach.

Zmniejszone wydzielanie hormonu wzrostu przyczynia się także do:

- Zmniejszenia wydolności fizycznej i zdolności do pokonywania wysiłków.

- Obniżenia gęstości kości i zwiększenia podatności na złamania.

- Zmniejszenia masy mięśniowej.

- Znacznego zwiększenia tkanki tłuszczowej z jej charakterystycznym rozkładem głównie na brzuchu.

- Podniesienia się stężenia fibrynogenu, czyli białka zwiększającego krzepnięcie krwi (ma ono znaczenie przy tworzeniu się zmian miażdżycowych w tętnicach wieńcowych i mózgowych).

- Pojawienia się nadciśnienia tętniczego.

- Pogarszania się stanu skóry – staje się ona sucha, gruba, często chłodna.

- Zmniejszenia wydzielania potu przez gruczoły potowe.

- Obniżenia samooceny.

- Osłabienia energii życiowej i witalności.

 

###

 

 

Melatonina

 

Ważnym hormonem, którego produkcja maleje wraz z wiekiem jest także melatonina. Ona również produkowana jest w mózgu, przez strukturę nazywaną szyszynką. Melatonina łatwo przenika do płynów ustrojowych i wszystkich komórek organizmu. Jej wydzielanie zmienia się zarówno w rytmie dobowym (największe - pomiędzy 24.00 i 3.00 rano) jak też - w rytmie sezonowym. Wiosną i jesienią stężenie tego hormonu w organizmie jest wyższe, latem i zimą zaś - niższe. Podstawową rolą melatoniny jest regulowanie rytmów biologicznych, czyli ustalanie prawidłowego, indywidualnego, optymalnego dla każdego człowieka czasu snu i czuwania. To ona decyduje o tym, czy późno w nocy lubisz pracować, ona także „ustala” długość snu każdego człowieka. Liczne badania wykonywane na zwierzętach dowodzą także, iż melatonina ma wpływ na wydzielanie hormonów przysadki, czyli hormonów nadrzędnych, decydujących o pracy innych narządów wydzielania wewnętrznego. Hormon ten wykazuje ponadto silne działanie antyoksydacyjne – przeciwdziała procesom utleniania różnych struktur komórkowych, a w efekcie opóźnia degenerację i śmierć komórek. Niedobór melatoniny związany z wiekiem odpowiedzialny jest, między innymi, za procesy starzenia się organizmu. Według niektórych badaczy, melatonina chroni serce, naczynia krwionośne i mózg przed uszkodzeniami wywołanymi stresem. W badaniach eksperymentalnych wykazano także jej korzystne działanie na układ odpornościowy.

 

DHEA – hormon młodości

 

Wraz z wiekiem zmniejsza się także stężenie we krwi hormonu o nazwie dehydroepiandrosteron (w skrócie - DHEA). Hormon ten produkowany jest przez nadnercza, a także w mniejszych ilościach przez jądra. Najwięcej tego hormonu - nazywanego czasem hormonem młodości - mają we krwi ludzie młodzi. Już od 35-tego roku życia jego produkcja maleje. Stężenie DHEA w surowicy krwi u ludzi w podeszłym wieku nie przekracza 10 proc. stężenia u osób młodych. Stymulując syntezę wielu związków (czyli środek anaboliczny), hormon ten zwiększa siły fizyczne organizmu, poprawia odporność, chroni przed osteoporozą, podwyższa nastrój, zwiększa popęd płciowy, podwyższa samoocenę.