Cukrzyca typu 2

Cukrzyca typu 2 występuje zwykle u ludzi po 30-tym roku życia i stanowi 90 procent wszystkich zachorowań na cukrzycę. Jest to choroba będąca zespołem zaburzeń, które prowadzą do hiperglikemii, czyli podwyższonego poziomu cukru we krwi. Te zaburzenia to: nieprawidłowe wydzielanie insuliny przez trzustkę w odpowiedzi na wzrost poziomu glukozy we krwi oraz osłabienie skuteczności działania insuliny, tzw. insulinooporność - szczególnie wyraźna u chorych otyłych.

W przeciwieństwie do cukrzycy typu 1, w której główną przyczyną zaburzeń przemiany cukru jest brak insuliny, spowodowany uszkodzeniem trzustki, w cukrzycy typu 2 trzustka zachowuje sporą zdolność wydzielania insuliny w odpowiedzi na wzrost stężenia cukru we krwi. Jednak możliwości produkcji i wydzielania insuliny są zmienne, a poza tym wzrost jej poziomu we krwi jest opóźniony w stosunku do wzrostu stężenia glukozy i mniejszy niż u ludzi zdrowych.

Insulinooporność oznacza, że komórki są niewrażliwe na insulinę krążącą we krwi. Skutki są takie same, jak przy niedoborze insuliny - komórki organizmu nie mogą przyswajać cukru.

Zaburzenia metaboliczne w cukrzycy typu 2

Organizm człowieka potrzebuje substancji, które - ulegając przemianom biochemicznym - dostarczają energii. Energia jest potrzebna do życia i funkcjonowania wszystkich tkanek. Najłatwiej spalającą się w procesach przemiany materii substancją jest glukoza. Jest ona dzięki temu najlepszym źródłem energii i prawie wszystkie tkanki organizmu są przystosowane do czerpania z tego źródła. Jeśli glukoza nie jest dostępna, funkcjonowanie wielu narządów ulega znacznemu zakłóceniu. Szczególnie wrażliwe na brak dostępu do glukozy są komórki mięśni, mózgu, serca. Do takiej sytuacji dochodzi, gdy brakuje w organizmie insuliny. Jest to hormon produkowany przez trzustkę i wydzielany do krwi. Insulina umożliwia wnikanie glukozy do wnętrza komórek. Brak insuliny oznacza brak możliwości wykorzystania przez organizm glukozy, która znajduje się we krwi.

Glukoza wchłania się z pokarmu w jelitach, dostaje się do krwi, jej poziom podnosi się coraz bardziej, ale niedobór insuliny sprawia, że nie jest wykorzystana. Nie jest spalana w komórkach. Nie jest też magazynowana w wątrobie i mięśniach. Niedobór insuliny uniemożliwia syntezę glikogenu, który jest formą magazynowania cukru w organizmie, by mógł być wykorzystany w okresie głodzenia. Wysoki poziom glukozy we krwi jest szkodliwy, ponieważ powoduje "wyciąganie" wody z komórek. Nerki wydalają dużo glukozy; organizm broni się w ten sposób przed hiperglikemią (wysokim stężeniem glukozy). Wraz z cukrem ucieka drogą nerkową woda i elektrolity (potas, magnez). Skutki tych zaburzeń metabolicznych decydują o objawach cukrzycy, wśród których najbardziej typowe są:

• odwodnienie organizmu;
• wzmożone pragnienie;
• oddawanie dużych ilości moczu;
• osłabienie ogólne;
• spadek siły mięśniowej.

W badaniach laboratoryjnych stwierdza się:

• wysokie stężenie cukru we krwi;
• czasami - wysokie stężenie sodu;
• cechy zagęszczenia krwi (wysoki hematokryt);
• obecność cukru w moczu;
• wysoki ciężar właściwy moczu, spowodowany obecnością glukozy;
• obecność acetonu w moczu, świadczącą o zakwaszeniu organizmu; jest to typowe dla cukrzycy typu 1, rzadziej kwasica zdarza się w cukrzycy typu 2.

Nie zawsze cukrzyca typu 2 daje wyraźne objawy. Zdarza się nierzadko, że chorzy z cukrzycą czują się gorzej, ale nie aż tak źle, by szukać pomocy lekarza. Czasami pierwszym objawem cukrzycy jest infekcja grzybicza lub świąd sromu. Bywa też, że cukrzycę wykrywa się przypadkowo, gdy już wystąpią jej powikłania, na przykład upośledzenie wzroku spowodowane zmianami cukrzycowymi w siatkówce.

Uwaga! Jedynym sposobem wczesnego wykrycia cukrzycy jest okresowe badanie poziomu cukru we krwi. Osoby otyłe powinny raz w roku robić takie badanie.