Uchyłkowatość jelita grubego

Uchyłki jelita, czyli podobne do woreczków uwypuklenia śluzówki ściany jelitowej, wgłębiające się w warstwę mięśniową, występują u osób po 40-tym roku życia. Z wiekiem ich liczba może się zwiększać. Powyżej 80-ego roku życia prawie każdy człowiek ma uchyłki jelita grubego.

Uchyłki mogą występować na całej długości jelita, ale najczęściej pojawiają się w esicy.

Przypomnijmy, że jelito grube składa się z okrężnicy, która ma trzy części - wstępującą, biegnącą po prawej stronie jamy brzusznej; poprzecznicę, przebiegającą pod przeponą, wzdłuż nadbrzusza i przechodzącą w część zstępującą, która znajduje się po lewej stronie jamy brzusznej. Część zstępująca okrężnicy przechodzi w następną część jelita grubego, tak zwaną esicę, ta z kolei łączy się z odbytnicą.

Uchyłki miewają różną wielkość - od 3 mm do 3 cm. Zdarzają się też uchyłki olbrzymie, mierzące nawet kilkanaście centymetrów. Mechanizm powstawania uchyłków tłumaczy się skurczami warstwy mięśniowej jelita, które powodują wzrost ciśnienia w jelicie i spowodowane tym wybrzuszenie śluzówki na zewnętrz, w miejscach, gdzie warstwa mięśniowa ściany jest najsłabsza.

W uchyłkach zatrzymuje się gaz i stolec. Może to prowadzić do uszkodzenia śluzówki i przeżarcia naczyń krwionośnych. W uchyłkowatości jelita zdarzają się krwawienia będące skutkiem uszkodzenia ściany naczyń.

Dolegliwości wskazujące na uchyłkowatość

Typowym objawem uchyłkowatości jelita grubego są bóle o charakterze kolki, spowodowane nadmierną kurczliwością jelita. Wzmożona kurczliwość jest prowokowana samą obecnością uchyłków, które zaburzają normalną pracę warstwy mięśniowej. Skutkiem  nieprawidłowej  motoryki jelita są - poza bólami - biegunki lub zaparcia.

Uchyłki mogą powodować poważne komplikacje, przede wszystkim zapalenie, które niejednokrotnie przekształca się w ropowicę ściany jelita, doprowadza do pęknięcia (perforacji) jelita, powstania ropni lub zapalenia otrzewnej. Zapalenie uchyłka (lub uchyłków) jest szczególnie groźne u osób w podeszłym wieku.

Diagnostyka

Badaniem diagnostycznym, które najlepiej uwidacznia uchyłki, jest wlew dodoodbytniczy, czyli rentgen jelita grubego po podaniu kontrastu. Uchyłki, wypełnione barytem, wyglądają, jak małe baloniki (woreczki) sterczące ze ściany jelita. Uchyłkowatość jelita grubego można też stwierdzić w kolonoskopii.

Leczenie

Leczenie uchyłkowatości jelita grubego to przede wszystkim odpowiednia dieta i leki rozkurczowe. Dieta powinna być bogatoresztkowa, czyli zawierająca składniki, które nie zostaną strawione. Jest to przede wszystkim błonnik pokarmowy, czyli włókno roślinne. Koniecznie należy unikać produktów wzdymających.

Osobom cierpiącym na zapalenie uchyłków zalecany jest odpoczynek w łóżku, dieta ścisła lub płynna (w zależności od nasilenia objawów) i doustne przyjmowaniu antybiotyków. W cięższych przypadkach konieczna jest hospitalizacja i baczna obserwacja chorego. Pacjenci z bólem i gorączką otrzymują płyny dożylnie. W  razie perforacji jelita konieczne jest bowiem natychmiastowe leczenie operacyjne.