Choroba zwyrodnieniowa stawów

Diagnostyka zmian zwyrodnieniowych stawów

Rozpoznanie choroby zwyrodnieniowej stawów opiera się na zgłaszanych przez pacjenta dolegliwościach i ocenie radiologicznej.

Rentgen wykazuje takie zmiany, jak:

• obniżenie wysokości tarcz międzykręgowych (dyskopatia);
• przemieszczenie trzonu kręgowego względem sąsiedniego trzonu (tzw. kręgozmyk);
• obecność osteofitów;
• zwapnienia więzadeł i (lub) przyczepów mięśniowych;
• zwężenie szpary stawowej kolana lub biodra;
• zmiany struktury kości w warstwie podchrzęstnej (tworzenie się torbieli, zagęszczenie struktury kości).

Dokładniejsza ocena elementów stawu jest możliwa za pomocą ultrasonografii. Jest to metoda szczególnie cenna w diagnostyce zmian stawu kolanowego.

W rozpoznawaniu wypukliny jądra miażdżystego, uciskającej na korzenie nerwów rdzeniowych, wykorzystuje się rezonans magnetyczny.

Badania biochemiczne krwi mają mniejsze znaczenie w chorobie zwyrodnieniowej stawów, ale mogą być potrzebne w jej różnicowaniu z wtórnymi zmianami stawowymi (dna moczanowa, reumatoidalne zapalenie stawów).

Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów

Celem leczenia zmian zwyrodnieniowych stawów jest złagodzenie lub usunięcie bólu, opanowanie stanu zapalnego i usprawnienie funkcji stawu.

Zmian zwyrodnieniowych, które powstały w stawie, nie można usunąć ani trwale wyleczyć. Dąży się natomiast do powstrzymania postępu choroby. Ochrona stawów przed nadmiernym przeciążeniem, jak też zapewnienie im odpowiedniej dawki ruchu i fizjologicznego obciążenia, to główne elementy profilaktyki choroby zwyrodnieniowej. Także w leczeniu mniej zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych te elementy mają niebagatelne znaczenie.

Wiele osób przekonało się, że regularna gimnastyka to najlepszy środek przeciwbólowy w dolegliwościach ze strony kręgosłupa czy stawów barkowych.

Przy zmianach zwyrodnieniowych kręgosłupa ważne jest, aby:

• Nie dźwigać zbyt dużych ciężarów, bo kręgosłup uczestniczy w tym wysiłku.
• Nie podnosić przed sobą ciężkich przedmiotów, schylając się przy wyprostowanych nogach.
• Nie pozostawać dłużej w pozycji pochylonej do przodu (jak na przykład przy myciu wanny).
• Nie stać długo w jednej pozycji.
• Mieć dobrze podparty odcinek lędźwiowy i piersiowy kręgosłupa podczas zajęć w pozycji siedzącej.
• Spać na równym materacu, pamiętając o podparciu karku (poduszka szwedzka).
• W razie dużych dolegliwości bólowych odciążać kręgosłup przez kilka godzin dziennie prze noszenie odpowiednich ortez (kołnierza ortopedycznego, gorsetu, sznurówki biodrowej).

Również zmiany w stawie biodrowym lub kolanowym są wskazaniem do odciążania stawu, by jak najbardziej oszczędzać go i chronić przed większą destrukcją. Pomocne jest chodzenie o kuli łokciowej, którą należy podpierać się po stronie przeciwnej do chorego stawu. W okresach zaostrzeń dolegliwości stosowane są leki o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym oraz rehabilitacja.

Jeżeli staw jest znacznie uszkodzony, jedynym sposobem przywrócenia sprawności i likwidacji bólu jest alloplastyka stawu, czyli wymiana na staw sztuczny. Najczęściej wymieniane stawy to staw biodrowy i kolanowy.