Czynniki ryzyka wystąpienia osteoporozy

Co w naszym trybie życia, ogólnym stanie zdrowia i w środowisku, w którym żyjemy zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia osteoporozy lub przyspiesza zachorowanie? Tylko znajomość czynników zwiększających zagrożenie osteoporozą pozwala zastosować odpowiednią profilaktykę, a także leczyć chorobę.

Czynniki ryzyka, niepoddające się modyfikacji

• Płeć żeńska - kobiety są bardziej narażone na osteoporozę niż mężczyźni.
• Wiek - ryzyko wzrasta z upływem lat już od 40-go roku życia.
• Obciążenie dziedziczne - osteoporoza i złamania wśród kobiet należących do bliskiej rodziny.
• Drobna budowa ciała, włosy blond i jasna karnacja - wśród takich kobiet, osteoporoza występuje częściej.
• Rasa biała lub żółta - wśród rasy czarnej osteoporoza występuje znacznie rzadziej.

Czynniki ryzyka, poddające się modyfikacji

• Zaburzenia miesiączkowania - niedobór estrogenów zwiększa niszczenie kości.
• Menopauza - niedobór estrogenów zwiększa niszczenie kości.
• Zaburzenia odżywienia - anoreksja, zespoły złego wchłaniania - brak budulca dla kości (białka, minerałów).
• Nietolerancja mleka - niedobór wapnia niezbędnego do mineralizacji tkanki kostnej.
• Niedobór wapnia w diecie - niedobór wapnia niezbędnego do mineralizacji tkanki kostnej.
• Nadmiar fosforanów w diecie - pogarszają wchłanianie wapnia.

• Palenie papierosów - toksyczny wpływ na komórki tkanki kostnej, przyspieszenie menopauzy.
• Picie dużych ilości kawy - zwiększa wydalanie wapnia i magnezu z moczem.
• Nadużywanie alkoholu - zaburza przemianę witaminy D do postaci aktywnej w wątrobie, pogarsza ogólny stan odżywienia.
• Długotrwałe unieruchomienie z powodu choroby - aktywność fizyczna i obciążanie kości są niezbędne dla zachowania prawidłowego obrotu kostnego (tempa procesów niszczenia i tworzenia).
• Mała aktywność fizyczna - aktywność fizyczna i obciążanie kości są niezbędne dla zachowania prawidłowego obrotu kostnego (tempa procesów niszczenia i tworzenia).
• Mała ekspozycja na światło słoneczne – obniżone tworzenie witaminy D w skórze, która powstaje pod wpływem światła słonecznego; jeśli tego niedoboru nie wyrówna odpowiednia dieta, skutkiem jest upośledzone wchłanianie wapnia i fosforu w przewodzie pokarmowym i zaburzenia mineralizacji nowotworzonej tkanki kostnej (procesy zależne od witaminy D).
• Kamica nerkowa spowodowana zwiększonym wydalaniem wapnia przez nerki - utrata wapnia z organizmu, a co za tym idzie - z kości, które są magazynem tego pierwiastka.
• Leczenie kortykosteroidami, (czyli pochodnymi glukokortykoidów nadnerczowych, takimi jak prednison, prednisolon) stosowane w wielu przewlekłych chorobach zapalnych, alergiach i innych, np. astmie oskrzelowej, przewlekłym kłębuszkowym zapaleniu nerek, w reumatoidalnym zapaleniu stawów, także w chorobach tkanki łącznej, np. toczniu trzewnym - powodują rozpad białek kostnych i upośledzają funkcję komórek kościotwórczych
• Zażywanie leków przeciwpadaczkowych - pogarszają przemianę witaminy D do postaci aktywnej w wątrobie.
• Choroby nerek z uszkodzeniem ich miąższu - zaburzenie przemiany witaminy D do postaci aktywnej w nerkach.
• Przyjmowanie leków przeciwkrzepliwych - zaburzają tworzenie białka kostnego.
• Nadczynność tarczycy.

Przedstawiona lista nie jest kompletna. Nie wszystkie czynniki mają taki sam ciężar gatunkowy, mogą jednak mieć zasadnicze znaczenie, dlatego warto o nich cokolwiek wiedzieć.

Znając podstawowe czynniki ryzyka poddające się modyfikacji, możemy sporządzić projekt zmiany stylu życia, mający na celu ochronę kości przed osteoporozą.