Osteoporoza. Jak się objawia?

Z pozoru niegroźne sytuacje prowadzą do złamań

Nawet niewielki uraz może powodować złamanie osteoporotyczne. U osoby zdrowej uraz taki doprowadziłby do stłuczenia tkanek miękkich, zwichnięcia stawu lub też nie pozostawiłby żadnego śladu.

Złamanie nadgarstka następuje w wyniku upadku z podparciem się ręką. Konsekwencją jest konieczność kilkutygodniowego unieruchomienia w opatrunku gipsowym, a następnie rehabilitacji. Złamany nadgarstek zrasta się na ogół bez problemów. Czasami jednak zdarza się powikłanie w postaci zanikania kości w okolicy złamania. Jest to dodatkowa, lokalna osteoporoza. Na zdjęciu rtg widać plamiste odwapnienia kości w miejscu złamania, stąd też określenie - plamisty zanik kości. Tej miejscowej osteoporozie towarzyszy obrzęk kończyny, zasinienie i - przede wszystkim - silny palący ból. Objawy te pojawiają się zaraz po zdjęciu gipsu. Powikłanie to, nazywane algodystrofią albo zespołem Sudecka, jest spowodowane uszkodzeniem gałązek nerwowych w trakcie złamania i zaburzoną funkcją naczyń krwionośnych. Algodystrofia wymaga specjalnego leczenia, w przeciwnym razie może bowiem doprowadzić do trwałego zaniku także tkanek miękkich - mięśni i ścięgien oraz do upośledzenia sprawności kończyny.

Złamanie kręgu może być wynikiem upadku, gwałtownego szarpnięcia (np. w trakcie nagłego hamowania samochodu) lub dźwignięcia przed sobą ciężkiego przedmiotu z pozycji pochylonej. Nie musi to być duży ciężar - wystarczy, na przykład, podniesienie wieka tapczanu. Takiemu urazowi towarzyszy bardzo silny ból. Konieczne jest przyjmowanie leków przeciwbólowych, noszenie sztywnego gorsetu, zapobiegającego nasileniu się stopnia złamania, a następnie rehabilitacja.

Złamanie kręgu różni się od złamania kości długiej. Nie ma tu przerwania ciągłości kości. Trzon kręgu ma kształt walca. Złamanie kręgu to spłaszczenie (zgniecenie) tego walca. Jeśli zgniecenie nie dotyczy całej powierzchni kręgu, złamany kręg ma w przekroju podłużnym (i w obrazie rentgenowskim) kształt klina. Jeśli siła zgniatająca działa na całą podstawę trzonu kręgowego, kręg ulega spłaszczeniu, niekiedy tak znacznemu, że na zdjęciu rentgenowskim widać tylko cienki „placuszek” będący jego pozostałością.

Nie zawsze osteoporotycznemu złamaniu kręgu towarzyszy silny ból. Wiele złamań następuje powoli i bezobjawowo. Dopiero zdjęcie rentgenowskie wykazuje, że jeden lub więcej kręgów przybrało kształt klina wskutek powolnej kompresji spowodowanej zanikiem kostnym.

Osoba, u której wystąpiły złamania kręgów, ma charakterystyczną, przygarbioną sylwetkę - tzw. wdowi garb. Drugi widoczny objaw osteoporozy przebiegającej ze złamaniami kręgów to ubytek wzrostu o kilka, a nawet kilkanaście centymetrów.

Złamanie kości udowej w stawie biodrowym następuje zwykle w czasie upadku na bok, z uderzeniem biodrem o podłoże. Jest to niebezpieczne powikłanie osteoporozy zwłaszcza, że dotyczy najczęściej osób w podeszłym wieku, nierzadko obciążonych innymi schorzeniami. Złamanie takie wiąże się z koniecznością hospitalizacji i leczenia operacyjnego. Jeśli operacja jest przeciwwskazana (np. z powodu innych ciężkich chorób), często dołączają powikłania wynikające z długotrwałego unieruchomienia - zapalenie płuc, odleżyny, zakrzepy w żyłach kończyn dolnych, powodujące zatory w tętnicach płucnych. Złamanie biodra może prowadzić do śmierci lub trwałego kalectwa.