Choroba wieńcowa. Zawał serca

Popędzane do pracy serce ma większe potrzeby, tymczasem przez wąską tętnicę wieńcową nie może przepłynąć dostateczna ilość krwi. Niedokrwiony miesień serca zaczyna słabnąć. Nagromadzone w nim produkty beztlenowego spalania drażnią receptory nerwów. Pojawia się ból wieńcowy.

Uwaga!  Ból wieńcowy może wystąpić nie tylko pod wpływem wysiłku. Wszystkie czynniki przyspieszające pracę serca (np. stres, gorączka) lub zmuszające je do zwiększonej pracy (np. skok ciśnienia tętniczego), mogą powodować niedokrwienie mięśnia serca i pojawienie się bólu. Ból może też pojawić się jako skutek niedokrwistości, kiedy do ograniczeń w zaopatrzeniu serca spowodowanych zwężeniem tętnicy wieńcowej dołącza się niedobór nośnika tlenu we krwi - hemoglobiny.

Osoba cierpiąca na chorobę wieńcową i świadoma swojej choroby może często przewidzieć wystąpienie bólu - na przykład, gdy wychodzi z domu w mroźną lub wietrzną pogodę lub gdy podejmuje wysiłek fizyczny tuż po spożyciu posiłku, gdy spora część krwi przemieszcza się do narządów jamy brzusznej, gdzie rozpoczyna się trawienie.

Na ogół jednak chorzy wieńcowi są zaskoczeni wystąpieniem katastrofy, jaką jest zawał serca. Tylko u niektórych pacjentów pojawiają się wcześniej sygnały ostrzegawcze - częstsze, silniejsze bóle i bóle występujące bez wysiłku (bóle spoczynkowe). U większości zawał zaczyna się nagle, bez ostrzeżenia. Jego bezpośrednią przyczyną jest zwykle pęknięcie blaszki miażdżycowej i powstanie w tym miejscu skrzepliny zatykającej tętnicę wieńcową.

Objawy choroby wieńcowej

Bóle w klatce piersiowej to główny objaw choroby wieńcowej. Pojawiają się w czasie wysiłku fizycznego (nawet chodzenie wolnym krokiem może być wysiłkiem) i ustępują w spoczynku lub po przyjęciu nitrogliceryny.

Niedokrwione serce alarmuje o groźnej sytuacji. Ból wieńcowy zatyka, zatrzymuje chorego w połowie kroku, wyzwala lęk, który każe szukać pomocy. Chory sięga po tabletkę nitrogliceryny, wkłada ją pod język i - po paru chwilach - czuje, jak zduszone serce ożywa. Ból mija, w piersiach robi się lekko.

Najbardziej typowa lokalizacja bólu to okolica zamostkowa. Ból wieńcowy ma przeważnie rozległe promieniowanie, najczęściej do jednego lub obu ramion, a także do szyi i żuchwy. Inna lokalizacja pojawiającego się nagle bólu nie wyklucza jego wieńcowego pochodzenia.

Niektórzy odczuwają ból wieńcowy po prawej lub lewej stronie klatki piersiowej, nie zaś za mostkiem. Czasem umiejscawia się on między łopatkami, naśladując dolegliwości pochodzące z kręgosłupa. Może on też imitować objawy choroby wrzodowej, jeśli odczuwany jest w nadbrzuszu. Bywa, że pacjent odczuwa ból wieńcowy jako pieczenie za mostkiem, zgagę, jakby pochodził on z przełyku. W razie nietypowej lokalizacji bólu zawsze bezpieczniej jest założyć, że może to być ból wieńcowy i szukać pomocy u lekarza.