Choroba wieńcowa. Zawał serca

Możliwe powikłania choroby wieńcowej i zawału

Powtarzające się epizody niedokrwienia mięśnia serca i przebyty zawał powodują uszkodzenia komórek mięśniowych. Obumarłe komórki lub całe fragmenty mięśnia serca zastępowane są bliznami z tkanki łącznej. Tkanka łączna nie ma właściwości kurczliwych. Choroba wieńcowa prowadzi zatem do zmniejszania się ilości żywego, kurczącego się, a więc pracującego mięśnia sera.

Skutkiem włóknienia mięśnia sercowego jest niewydolność serca jako pompy. Niewydolność lewej komory, o różnym stopniu nasilenia, jest jednym z głównych następstw choroby wieńcowej i zawału serca.

Ten sam mechanizm - zastępowanie komórek mięśniowych tkanką łączną - prowadzi do zaburzeń rytmu serca. W mięśniu sercowym występują "wysepki" uszkodzonych komórek, będące ogniskami nieprawidłowego wytwarzania bodźców elektrycznych lub blokującymi przewodzenie fali pobudzenia, (czyli prądu elektrycznego rozchodzącego się w sercu i pobudzającego go do mechanicznego skurczu). Jest to podłoże dla różnego rodzaju zaburzeń rytmu serca i bloków. Dlatego wiele osób z chorobą wieńcową musi stale przyjmować leki antyarytmiczne. U niektórych konieczne jest wszczepienie stymulatora serca. Są to skutki przewlekle toczącej się choroby.

W pierwszych dniach po zawale zdarza się - na szczęście rzadko - pęknięcie serca, którego ściana w miejscu martwicy jest miękka i słaba. Również na szczęście, część osób z tym powikłaniem lekarzom udaje się uratować dzięki szybkiej interwencji kardiochirurgicznej.

Mniej groźnym, ale poważnym powikłaniem zawału jest tętniak serca. Jest to uwypuklenie w miejscu martwicy, spowodowane osłabieniem ściany lewej komory. Tętniaki serca nie pękają, ale znacznie upośledzają wydolność lewej komory, bywają także przyczyną uporczywych zaburzeń rytmu i mogą być miejscem powstawania skrzeplin.

Część pacjentów po zawale serca doznaje pęknięcia przegrody komorowej lub uszkodzenia zastawki mitralnej, spowodowanych zerwaniem mięśnia brodawkowatego, do którego przyczepione są nici ścięgniste, utrzymujące płatki zastawki. Takie powikłania również wymagają leczenia operacyjnego.

Diagnostyka choroby wieńcowej

Najważniejszym elementem diagnostyki choroby wieńcowej jest uważne wysłuchanie przez lekarza opisu dolegliwości odczuwanych przez pacjenta. Często przedstawione objawy wystarczają do postawienia diagnozy.

Chorobę wieńcową potwierdzają zmiany w EKG, wskazujące na niedokrwienie mięśnia serca. Czasem jednak nie udaje się uchwycić niedokrwienia w badaniu EKG, gdyż z reguły jest ono wykonywane, gdy pacjent nie odczuwa bólu. Niedokrwienie można więc sprowokować przy pomocy testu wysiłkowego, w czasie którego pacjent wykonuje wysiłek fizyczny - maszeruje na bieżni lub też pedałuje na ergometrze rowerowym. W tym czasie wykonuje się seryjne zapisy elektrokardiogramu. Dzięki temu badaniu można określić rezerwą wieńcową, to znaczy wielkość wysiłku, jaką pacjent może wykonać do czasu pojawienia się niedokrwienia w EKG i/lub bólu wieńcowego.

Test wysiłkowy jest badaniem szczególnie cennym, jeśli dolegliwości pacjenta są nietypowe i konieczne jest rozstrzygnięcie czy jest to choroba wieńcowa.