Miażdżyca. Choroba naczyń tętniczych

Jak powstają zmiany miażdżycowe w tętnicach?

Miażdżyca może rozwinąć się w dużych i średnich tętnicach. Proces miażdżycowy zaczyna się od wnikania z krwi pod śródbłonek naczyniowy komórek naładowanych substancjami tłuszczowymi. Pod śródbłonkiem powstaje tak zwana plamka tłuszczowa, która z czasem przekształca się we włóknistą blaszkę. W skład tej blaszki wchodzą nie tylko komórki wypełnione tłuszczami, ale także komórki mięśniowe i tkanka łączna. Wokół komórek znajdują się również substancje tłuszczowe. Blaszka miażdżycowa rośnie, uwypuklając się do światła naczynia i powodując jego zwężenie. Proces ten może trwać latami. We włóknistej blaszce odkładają się sole wapnia. Jeśli powierzchnia blaszki miażdżycowej pęknie, pobudza powstanie skrzepliny i prowadzi do zamknięcia tętnicy. Zależnie od tego, która tętnica stała się niedrożna, dochodzi do ogniskowej (czyli zlokalizowanej na ściśle określonym obszarze) martwicy w sercu, nerce, mózgu, ścianie jelita.

Objawy miażdżycy

Miażdżyca tętnic doprowadzających krew do mózgu (szyjnych, kręgowych, wewnątrzczaszkowych) powoduje różne objawy ze strony centralnego układu nerwowego - bóle głowy, zawroty głowy, zasłabnięcia, zaburzenia czucia, drętwienie, przemijające niedowłady kończyn, zaburzenia mowy, zaburzenia widzenia. Istotny, przedłużający się spadek przepływu krwi przez jeden z obszarów mózgu prowadzi do udaru mózgu, czyli martwicy fragmentu tkanki mózgowej. Jest to powikłanie bardzo poważne, a jego następstwa kliniczne i rokowanie zależą od lokalizacji i rozległości udaru.

Miażdżyca tętnic wieńcowych jest przyczyną choroby wieńcowej i zawałów serca. Choroba wieńcowa objawia się bólami w klatce piersiowej, najczęściej prowokowanymi przez wysiłek fizyczny lub stres. Poza bólami, w obrazie choroby wieńcowej mieszczą się różne zaburzenia rytmu serca i niewydolność mięśnia lewej komory. Przedłużający się ból wieńcowy jest zwykle objawem zawału serca.

Miażdżyca tętnic nerkowych, powodująca niedostateczny przepływ nerkowy krwi, prowadzi do uszkodzenia miąższu nerek i ich marskości. Obroną nerek przed niedokrwieniem jest produkowanie substancji, które powodują wzrost ciśnienia krwi, dlatego nadciśnienie tętnicze jest jedną z konsekwencji zwężenia jednej lub obu tętnic nerkowych.

Miażdżyca tętnic krezkowych, które doprowadzają krew do jelit i innych narządów jamy brzusznej daje charakterystyczne bóle brzucha, pojawiające się po spożyciu posiłku. Jest to tak zwane chromanie brzuszne. Znaczne zwężenie tętnicy krezkowej lub jej zamknięcie przez skrzeplinę, prowadzi do zawału ściany jelita. Jest to bardzo groźne powikłanie. Opóźnienie interwencji chirurgicznej oznacza rozwój zapalenia otrzewnej. Zabieg chirurgiczny polega zwykle na wycięciu zmienionego martwiczo odcinka jelita.

Miażdżyca rozwidlenia aorty lub dalszych odcinków tętnic kończyn dolnych powoduje niedokrwienie nóg. Typowy objaw kliniczny to tak zwane chromanie przestankowe - bóle pojawiające się w trakcie chodzenia, zmuszające do zatrzymania się i odpoczynku. Im ciaśniejsze jest zwężenie tętnicy, tym krótszy jest dystans chromania. Bóle spoczynkowe wskazują na znaczne zaawansowanie zmian miażdżycowych. Poza bólem pacjenci skarżą się na ziębnięcie palców stóp.