Zaparcia

Nie ma jednoznacznej definicji zaparć, ponieważ rytm wypróżnień nie jest taki sam u wszystkich. To, że ktoś nie oddaje stolca codziennie nie oznacza, że ma zaparcia. Wypróżnienia co 2-3 dni mogą być normą, jeśli nie wiąże się to z dolegliwościami brzusznymi i dużym wysiłkiem przy wypróżnieniu. Wielu lekarzy uznaje, że zaparcia to oddawanie stolca twardego, z trudnością lub rzadko (rzadziej niż 5 razy w tygodniu) lub uczucie niepełnego wypróżnienia po zakończeniu defekacji.

Główną przyczyną zaparć w każdym wieku jest nieodpowiednia dieta - za mało błonnika, który jest naturalnym regulatorem perystaltyki jelit. U osób starszych do występowania zaparć przyczyniają się jeszcze inne, dodatkowe czynniki.

Dieta uboga w błonnik, czyli za mało warzyw, owoców, kasz gruboziarnistych, płatków, pieczywa z mąki z pełnego przemiału. Zwykle te niedobory wynikają z zastąpienia wymienionych produktów przez rafinowane węglowodany, czyli pieczywo z białej mąki, ciasta, słodycze. Wiele osób, jako jedyne warzywa jada ziemniaki, które też zawierają głównie węglowodany (skrobię). Błonnik stymuluje ruch robaczkowy jelit. Brak włókien roślinnych powoduje, że jelita rozleniwiają się. Dodatkowo, duża ilość cukru w diecie powoduje fermentację w jelitach i wzdęcia.

Niedostateczne przyjmowanie płynów. Starsi ludzie często nie czują pragnienia i wypijają zbyt mało wody czy innych płynów. To powoduje, że stolec jest "wysuszony", twardy i wypróżnienie wymaga dużego wysiłku. W drastycznych przypadkach stolec może być tak twardy, że tworzy w jelicie kamienie kałowe i powoduje niedrożność jelita.

Idiopatyczne (samoistne) spowolnienie perystaltyki, czyli pracy jelita związane z podeszłym wiekiem, bez innej przyczyny.

Zespół jelita drażliwego - zaburzenie motoryki jelita grubego charakteryzujące się nadmierną kurczliwością jego ściany.

Zaciskanie światła jelita wskutek nadmiernych skurczów jego ściany zakłóca przesuwanie się treści jelitowej i powoduje zatrzymywanie się gazów. Jest to przyczyną kolkowych bólów brzucha, wzdęć, występowania okresów zaparć i biegunek. Wiele osób z zespołem jelita drażliwego ma też uchyłki, czyli uwypuklenia ściany jelita, mające kształt woreczków, które dodatkowo zaburzają motorykę jelit.

Choroby odbytu - żylaki (hemoroidy), szczelina, zwężenie odbytu, są przyczyną zaparć jako mechaniczna przeszkoda i przyczyna dolegliwości bólowych przy wypróżnieniu.

Niewygodny - za wysoki - sedes. Przeszkadza to w efektywnej pracy mięśni brzucha, które uczestniczą w defekacji.

Częste powstrzymywanie się od oddania stolca (osoby, które przebywają poza domem) - prowadzi do zakłócenia rytmu wypróżnień i zmiany konsystencji stolca na bardziej twardą.

Za mała aktywność fizyczna. Ludzie, którzy z przyczyn zdrowotnych spędzają większość dnia w łóżku lub fotelu mają zaparcia z tego powodu. Ruch ciała ma wpływ na pracę jelit.

Zaparcia mogą być objawem guza jelita. Trzeba zachować szczególną czujność, jeśli zaparcia wystąpiły w pewnym momencie, a wcześniej wypróżnienia były regularne. Także zmiana konsystencji stolca, naprzemienne zaparcia i biegunki nasuwają podejrzenie guza jelita i są wskazaniem do rozszerzonej diagnostyki.