Senior nie musi być przygnębiony

Wyniki są jednoznaczne: im człowiek jest starszy, tym bardziej jest narażony na wystąpienie depresji. Choroba dotyka co piątą osobę w grupie 55–59 lat, co czwartą w grupie 65–79 lat, co trzecią w grupie 80 i więcej lat. – Depresję u osób starszych trudniej jest rozpoznać niż u młodszych, ponieważ jej objawy przypominają symptomy innych, typowych chorób seniorów – mówi dr Patryk Piotrowski z Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, ekspert centrum seniora Angel Care.

Jakie są objawy depresji? Wśród symptomów mogących wskazywać na depresję wymienia się m.in.: poczucie wewnętrznej pustki, wycofanie z życia, zaburzenia snu, utratę energii i motywacji, bóle pleców, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, stan podenerwowania, drażliwość czy kłopoty z pamięcią, kołatanie serca, uczucie duszności, bóle i zawroty głowy.

Jednak w przypadku osób po 65. roku życia, często traktowane są one jako zwykłe objawy starzenia. - W tej grupie wiekowej często też występują  tak zwane depresje maskowane (zaburzenia snu, zaburzenia jedzenia). Częściej pacjenci ci skarżą się na różne dolegliwości somatyczne, które nie mają pokrycia w badaniu stanu fizykalnego. Takie skargi zawsze powinny zwrócić uwagę lekarza - mówi dr n. med. Joanna Wilkowska-Chmielewska, specjalista psychiatra z CM ENEL-MED.

Depresja: Przyczyn może być wiele

Wśród najpowszechniejszych czynników sprzyjających depresji u osób starszych są zarówno czynniki psychospołeczne, jak i uwarunkowane biologicznie.

Do pierwszej grupy zaliczyć można poczucie izolacji i wyobcowania, rzadki kontakt z dziećmi, z przyjaciółmi, przewlekły stres lub przejście na emeryturę, obciążające wydarzenia życiowe, żałobę, pogorszenie sprawności ruchowej, związane z wiekiem pogorszenie funkcjonowania zmysłów, kłopoty z pamięcią, nieporadność. – Z kolei do uwarunkowanych biologicznie czynników ryzyka zalicza się organiczne uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego (np. na tle patologii naczyniowej – udary), współistnienie chorób somatycznych – np. chorób układu krążenia, zaburzeń gospodarki lipidowej i hormonalnej, a także stosowanie różnych leków, które same w sobie mogą mieć działanie depresjogenne, np. beta-blokery używane w leczeniu nadciśnienia tętniczego czy sterydy stosowane w chorobach autoimmunologicznych - mówi dr Joanna Wilkowska-Chmielewska.

Depresję częściej diagnozuje się u kobiet, ponieważ zwykle one wcześniej tracą partnerów, silniej niż mężczyźni przeżywają też wyprowadzkę dzieci z domu. - A samotność, która jest silnym czynnikiem stresowym, stanowi jedną z głównych przyczyn tej choroby - dodaje dr Piotrowski.

Depresja: Nie można bagatelizować objawów

Chorzy na depresję zamykają się w domu, przestają dbać o higienę, nie wstają z łóżka, szybko tracą siły, jedzą i piją za mało. - Taka sytuacja może szybko doprowadzić do drastycznego pogorszenia stanu zdrowia, a nawet do śmierci – dodaje dr Patryk Piotrowski.

Ogromnym problemem w depresjach wieku podeszłego są myśli i tendencje samobójcze. - Pacjenci po 65. roku życia, szczególnie mężczyźni, są najbardziej zagrożoną grupą. Próby samobójcze są u nich dobrze przemyślane. Jednocześnie nie sygnalizują oni swoich zamiarów otoczeniu. Często występuje u nich objaw „ciszy przed burzą” – nagle poprawia się samopoczucie, nawet zmniejszają się niektóre dolegliwości somatyczne. Powinien to być zawsze sygnał alarmujący - przestrzega psychiatra z CM ENEL-MED.

W Polsce nie ma programów profilaktyki depresji u osób w wieku podeszłym. - Problem ten jest zaniedbywany. Wystarczyłoby np. stosować w praktykach lekarzy rodzinnych przesiewowe skale do diagnozy depresji, np. skalę Becka. Często wystarczyłaby chociażby rozmowa ze zwróceniem uwagi na niespecyficzne skargi. Niestety zdarza się, że tacy pacjenci są odsyłani z powodu „braku istotnej patologii somatycznej”. Bardzo ważny jest też wywiad dotyczący dotychczasowych zachorowań. Osoba, która chorowała w młodości na depresję jest w grupie podwyższonego ryzyka nawrotu objawów depresyjnych w wieku podeszłym - mówi dr  Joanna Wilkowska-Chmielewska.

Depresję u seniora leczy się trudniej

Depresję w każdym wieku można wyleczyć, aczkolwiek leczenie jej u pacjentów w wieku podeszłym jest znacznie trudniejsze z uwagi na liczne czynniki. - Osoby takie biorą bardzo dużo leków – należy więc zwracać uwagę na ich interakcje. Współistnienie innych chorób komplikuje proces leczenia. Leki powinny być dobrane odpowiednio do stanu somatycznego (wydolność nerek, wątroby, układu krążenia). Poza tym, pozytywny efekt leczenia występuje u pacjentów w wieku podeszłym po dłuższym czasie stosowania leku w porównaniu z grupami młodszymi. Należy wykazać się więc cierpliwością i nie dokonywać zbyt szybko pochopnej zmiany leku - dodaje psychiatra.

Depresja: Starość nie musi być smutna, depresji można zapobiegać

Życie na emeryturze to czas dla wielu osób np. na realizację pasji, przyjemności. Warto znaleźć sobie zajęcia, spotykać się ze znajomymi, chodzić na spacery i uprawiać regularny sport, który jest znakomitym antydepresantem. W profilaktyce depresji duże znaczenie ma prowadzenie zdrowego stylu życia w średnim wieku, co zmniejsza ryzyko szans wystąpienia depresji w wieku późniejszym. Istotne jest zapobieganie oraz wczesne wykrycie i regularne leczenie przewlekłych chorób układu sercowo-naczyniowego i oddechowego, chorób metabolicznych (jak cukrzyca).