Komu zagraża tętniak?

Tętniak aorty to poszerzenie średnicy aorty o 50 proc. Czasami poszerzenie to może obejmować również wspólne tętnice biodrowe. Wraz z powiększaniem się tętniaka wzrasta ryzyko jego pęknięcia np. w wyniku wysiłku fizycznego czy urazu. Gdy do tego dojdzie, pojawia się silny ból brzucha i chory w szybkim czasie umiera – decydujący jest czas przewiezienia pacjenta do specjalistycznej kliniki. Małe tętniaki (poniżej 5 cm) rzadko pękają.

Tętniak aorty brzusznej występuje u 5 proc. osób między 40. a 80. rokiem życia, częściej u mężczyzn. – Przyczyną jego powstawania jest degeneracja białek kolagenu i elastyny, co powoduje utratę sprężystości ściany tętnicy. Ryzyko jego wystąpienia zwiększa m.in. miażdżyca tętnic oraz nadciśnienie tętnicze – mówi dr Marek Witkowski, chirurg naczyniowy ze Szpitala Medicover.

Profilaktyka tętniaka: trzeba się badać

Zimą 2016 roku w Bytomiu podczas darmowych, przesiewowych badań, tętniaki aorty brzusznej wykryto u 43 pacjentów. Przebadano w sumie 700 osób z całego województwa śląskiego. Warto zatem regularnie się badać, bo tętniaki rozwijają się bezobjawowo, przez co wiele osób nie wie o ich obecności. – Niekiedy, w przypadku tzw. tętniaka rozwarstwiającego, kiedy krew płynie przez rozwarstwioną błonę wewnętrzna tętnicy, może pojawić się ból brzucha i niedokrwienie kończyn dolnych, ale na ogół tętniaki nie dają niepokojących objawów – mówi chirurg.

W diagnostyce ważną rolę odgrywa badanie przedmiotowe brzucha, za pomocą którego można wykryć obecność tętniaka aorty brzusznej o wymiarze poprzecznym powyżej 5 cm. – Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej jest w stanie rozpoznać obecność tętniącego oporu w jamie brzusznej – mówi dr Witkowski.

Dokładniejszym badaniem wykrywającym także mniejsze tętniaki jest USG. – Nie jest jednak możliwe wykonanie go u wszystkich pacjentów predysponowanych, ponieważ byłoby to związane z dużymi kosztami i trudnościami organizacyjnymi. Bardziej dokładnym badaniem opisującym topografię tętniaka aorty jest natomiast tomografia komputerowa – mówi lekarz.

Tętniaki można leczyć operacyjnie, ale nie wszystkie trzeba

Tętniaki można operować, ale tylko te duże. Mniejsze się obserwuje i stosuje leczenie farmakologiczne. – Gdy wymiar poprzeczny tętniaka przekracza 45 mm, planuje się leczenie chirurgiczne. Może to być operacja wewnątrznaczyniowa polegająca na wprowadzeniu przez światło naczyń stent-graftu i rozpięciu go w worku tętniaka bądź operacja klasyczna, w ramach której wszywa się protezę z tworzywa sztucznego w aortę, z dojścia przez jamę brzuszną – mówi chirurg. Po operacji czy zabiegu wewnątrznaczyniowym, tryb życia chorego powinien ulec pewnym ograniczeniom. - Należy unikać sportów siłowych. Poza tym można normalnie funkcjonować. Ważne, by pojawiać się na kontrolnych badaniach obrazowych - dodaje specjalista.

Zdarzają się tez tętniaki, których się nie operuje. - W skrajnych przypadkach przy dużej średnicy aorty na długim odcinku obejmującym ważne dla życia tętnice, np. nerkowe, pień trzewny, tętnice krezkowe, tętniak może być nieoperacyjny. Może on do końca życia chorego nie ulec pęknięciu, z drugiej jednak strony znacznie pogarsza rokowanie - dodaje dr Marek Witkowski.

Osoby, u których wykrywa się tętniaka, którego wymiar poprzeczny nie przekroczył 45 mm, powinny co pół roku wykonywać kontrolne USG, by sprawdzić, czy tętniak rośnie. – Oprócz tego należy dążyć do uregulowania ciśnienia tętniczego oraz unikać urazów brzucha i rzucić palenie – dodaje.