Nie igrać ze słońcem i temperaturą

Udar cieplny to stan chorobowy wywołany przegrzaniem czyli nadmiernym dostarczeniem energii cieplnej do organizmu, przy jednoczesnym zaburzonym lub utrudnionym jej oddawaniu. Jeżeli dochodzi do niego w wyniku bezpośredniego i długotrwałego działania promieni słonecznych, mówimy wtedy o udarze słonecznym, niekiedy nazywanym porażeniem słonecznym.  - Udar słoneczny może dotyczyć osób w każdym wieku, narażeni są w sposób szczególny osoby starsze i chore. W grupie podwyższonego ryzyka są osoby z cukrzycą, chorobami serca, otyłe oraz przyjmujące leki antyhistaminowe, moczopędne, antydepresyjne i rozszerzające naczynia a także co bardzo ważne, osoby pod wpływem alkoholu - mówi dr Rafał Kuligowski z Enel-Sport.  

Do udaru może dojść podczas długiego przebywania na słońcu, np. nad wodą, w parku czy w nagrzanym pomieszczeniu, a także w wyniku niedostosowania ubioru do pogody (konieczne jest przewiewne ubranie, nakrycie głowy). W ciepłe dni należy także przyjmować więcej płynów i zrezygnować z intensywnego wysiłku fizycznego oraz smarować ciało kremami z filtrem. - Osoby starsze, schorowane, w godzinach największego nasłonecznienia powinny unikać spacerów i wychodzenia na słońce, a także spożywania alkoholu oraz płynów zawierających kofeinę, takich jak napoje energetyczne, kawa, mocna herbata - dodaje lekarz.

Objawy udaru mogą wystąpić bardzo szybko

- Trudno jest jednoznacznie określić czas przebywania na słońcu, po jakim mogą pojawić się pierwsze objawy udaru słonecznego. Uzależnione jest to od wielu czynników, zarówno zewnętrznych, takich jak temperatura otoczenia, wilgotność, nasłonecznienie, jak również czynników dotyczących konkretnej osoby (wiek, nawodnienie, aktywność fizyczna, choroby, przyjmowane leki). Objawy udaru słonecznego mogą pojawić się w trakcie ekspozycji na światło słoneczne lub nawet kilka godzin później. Mogą być one mniej lub bardziej nasilone, nawet zagrażające życiu - mówi dr Rafał Kuligowski.

Do częstych objawów udaru cieplnego zalicza się: niepokój lub apatię, nudności, wymioty, brak apetytu, nadmierne pragnienie, ból i zawroty głowy, zaburzenia zachowania i widzenia, mocne zaczerwienienie i wysuszenie skóry, poparzenia słoneczne, dreszcze, drgawki, wysoka gorączka (może być powyżej 40 st. C), trudności z oddychaniem, przyspieszony oddech, ogólnie osłabienie, wycieńczenie organizmu, utrata przytomności.

Co robić, gdy podejrzewamy udar słoneczny? 

Osobę, u której podejrzewa się udar słoneczny, należy natychmiast przenieść w zacienione miejsce z dostępem do świeżego powietrza i ułożyć w pozycji półsiedzącej. - Jeśli jest ona zbyt ciepło ubrana, należy zdjąć ubranie i zastosować chłodne okłady na głowę oraz jeśli jest przytomna, podawać małymi porcjami chłodne, ale nie bardzo zimne, płyny. Nie wolno w takim stanie poić piwem lub innym alkoholem. Poza przykładaniem chłodnych okładów możemy również użyć schłodzonych opatrunków żelowych, które są dostępne w aptekach - mówi dr Kuligowski.

Nie wolno osoby, u której podejrzewamy udar cieplny czy słoneczny, schładzać bardzo zimną wodą, np. wkładać do wanny z zimną wodą lub ochładzać bezpośrednio lodem, ponieważ może to spowodować szok termiczny. Uwaga! Podawanie popularnych leków obniżających temperaturę ciała takich jak salicylany, niesteroidowe leki przeciwzapalne i paracetamol jest nieskuteczne.

Próba leczenia udaru słonecznego w warunkach domowych może być podjęta tylko przy łagodnych objawach i dobrym stanie ogólnym. - Gdy stan zdrowia osoby z podejrzeniem udaru jest niepokojący – pojawiają się drgawki, zaburzenia świadomości, jest ona nieprzytomna lub  zgłasza pogarszające się samopoczucie, należy jak najszybciej wezwać pogotowie - mówi dr Rafał Kuligowski.

Powikłania udaru cieplnego

Powikłania udaru cieplnego mogą być bardzo poważne, szczególnie u osób starszych, z chorobami przewlekłymi. Rokowanie może zależeć od nasilenia i długości objawów, ale także od pomocy udzielonej choremu. - Bardzo ważna jest szybka reakcja -  ocena sytuacji i odpowiednie postępowanie np. wezwanie karetki pogotowia i transport pacjenta do szpitala. Zdecydowanie zwiększa to szansę na szybki powrót do zdrowia i ograniczenie możliwych powikłań. Udar cieplny może stanowić stan zagrażający życiu, a pacjent z nasilonymi objawami może wymagać specjalistycznej opieki w warunkach szpitalnych, często na oddziale intensywnej terapii. W takich przypadkach rokowanie jest poważne a hospitalizacja długotrwała - mówi lekarz.