Metoda skuteczna, ale nie niekontrowersyjna

Akupunktura powinna być uzupełnieniem leczenia, by pomóc w walce z bólem. Można ją stosować obok chirurgii, farmakologii czy rehabilitacji. W Polsce zdobywa coraz większą popularność, ale brakuje praktyków (rocznie około 100 osób kończy kursy). Jest rekomendowana przez Światową Organizację Zdrowia. Według tradycyjnej medycyny chińskiej nakłuwanie igłą określonego miejsca ciała odblokowuje i usprawnia krążenie energii życiowej -Qi. Dzięki nakłuwaniu dochodzi również do poprawy przepływu krwi w danym narządzie lub okolicy ciała, co przyśpiesza regenerację i zmniejsza natężenie odczuwanego bólu. Uwalnianie w czasie zabiegu akupunktury neuroprzekaźniki zmniejszają stan zapalny będący jedną z przyczyn bólu.

Akupunktura. Jak wygląda zabieg i na czym polega?

 - Akupunktura ma działanie neuromodulujące tzn. wpływa szlaki przewodzenia bólu. Zabieg trwa około 20 minut i polega na wprowadzeniu, cienkich jak włos, igieł ze stali chirurgicznej w ciało. Nakłuwa się punkty na głowie, rękach, nogach, brzuchu, plecach. O umiejscowieniu igieł decyduje diagnoza. Przed wkłuciem igły (na głębokość 1-3 cm) skóra jest odkażona. Zabieg jest niemal bezbolesny, ponieważ igły są bardzo cienkie i nie przecinają tkanek tak, jak te do zastrzyków, a jedynie je rozsuwają. Najwrażliwsze są szyja i okolice nadgarstka. Niektórzy pacjenci zgłaszają dyskomfort, ale jeszcze nie zdarzyło mi się, żeby ktoś zrezygnował z leczenia z powodu bólu podczas wkłucia. Pacjent w trakcie zabiegu może odczuwać niewielkie mrowienie lub uczucie rozpierającego ciepła, a czasem ma wrażenie przebiegnięcia prądu. Dla wzmocnienia efektu,  igły stymuluje się prądem elektrycznym o niewielkim natężeniu - mówi dr n. med. Łukasz Kmieciak, specjalista neurolog z Centrum Leczenia Bólu w Łodzi, członek Polskiego Towarzystwa Bólów Głowy i pierwszy w Polsce lekarz, który jest członkiem Amerykańskiego Towarzystwa Interwencyjnego Leczenia Bólów Głowy (American Interventional Headache Society).

Zwykle stosuje się serię 10-15 zabiegów, na początku 2-3 razy w tygodniu, a kolejne co 7-10 dni. Po wykonaniu serii najlepiej jest zrobić przerwę od 3 do 6 miesięcy i po tym czasie zabiegi powtórzyć jeśli ból powróci  lub profilaktycznie. - Często efekty są natychmiastowe i już po pierwszym zabiegu pacjent czuje ulgę. Taki efekt po pierwszym zabiegu trwa od kilku godzin do kilku dni. Dzięki akupunkturze, pacjenci mogą rzadziej brać leki lub stosować słabsze. Ale nie zawsze terapia przynosi pełną ulgę. Dużą grupę moich pacjentów stanowią seniorzy z bólami wynikającymi ze zmian zwyrodnieniowych i przeciążeniowych stawów, zwłaszcza kręgosłupa. Im trudno pomóc, bo często wymagaliby operacji. Stosując akupunkturę odczuwają mniejszy ból i są sprawniejsi, co pozwala na samodzielne wykonywanie czynności dnia codziennego - mówi.

Wywiad lekarski przed zabiegiem akupunktury

Zastosowanie akupunktury dla łagodzenia bólu powinno być poprzedzone rzetelną diagnostyką, by nie przeoczyć poważnych problemów zdrowotnych. - Przed użyciem igieł, najpierw badam pacjenta neurologicznie. Jeżeli są lepsze metody niż akupunktura, które mogą pomóc, wtedy je zalecam. Jako neurolog i akupunkturzysta wiem kiedy skierować na operację, kiedy podać leki, wykonać blokadę, a kiedy skuteczna będzie akupunktura. Jeśli nie widzę szans na poprawę  za pomocą akupunktury, to mówię o tym pacjentom - dodaje. Dr Kmieciak uważa, że najlepiej jest poszukać akupunkturzysty, który jest jednocześnie specjalistą w danej dziedzinie. - Jeśli  cierpimy na bóle głowy, najlepiej iść do neurologa, który potrafi zastosować akupunkturę, kobieta ciężarna powinna natomiast poszukać akupunkturzysty-ginekologa - dodaje.

Akupunktura dobrze wykonana jest bezpieczna. U niektórych osób może powodować zmęczenie i nadmierną senność. W Polsce nie stosuje się jej w leczeniu chorób nowotworowych. -  Jest to terapia  z użyciem bodźców,  których nie potrafimy w pełni  kontrolować  i mogą one stymulować rozrost komórek nowotworowych.  Dlatego nie leczymy w ten sposób także osób po chemioterapii, czy tuż po zakończeniu leczenia onkologicznego. Musi upłynąć przynajmniej 5 lat od momentu wyleczenia, by można było skorzystać z akupunktury - dodaje. Wyjątek stanowią chorzy z zaawansowaną chorobą nowotworową, u których akupunkturą łagodzi się silny ból.  Nie nakłuwa się też osób z rozległymi zmianami skórnymi, osób z niektórymi problemami psychicznymi czy cierpiących na choroby zakaźne.

Akupunktura na NFZ? Możliwe, ale…

W Polsce na finansowane przez NFZ zabiegi trzeba czekać ponad pół roku. Wykonywane są wyłącznie w poradniach leczenia bólu. Trzeba poprosić internistę o skierowanie do takiej poradni. Można też skorzystać z prywatnych zabiegów. Ich cena waha się od 30 do 300 zł za jeden zabieg.

Wybierając akupunkturzystę warto dokładnie sprawdzić jego kwalifikacje i doświadczenie. Dobrze, by był to lekarz z prawem wykonywania zawodu, który może się pochwalić certyfikatem ukończenia odpowiedniego kursu. 

W środowisku lekarzy nie brakuje sceptyków. Niektórzy są zdania, że skuteczność akupunktury jest zbliżona do placebo, tzn. daje efekty na krótki czas, co może wynikać z poprawy nastroju i zmniejszenia napięcia mięśni, a po np. miesiącu czy dwóch, dana osoba znów cierpi tak samo jak przed zabiegiem. - Zdarzają się pacjenci, którym akupunktura nie daje ulgi. Miałem pacjentów z bólem, którym nie pomogłem.  Ale znacznej większości przynosi ulgę: ból pojawia się rzadziej, jest mniej intensywny, chory lepiej reaguje na leki - mówi.