Jeden napad nie oznacza choroby

- Padaczka (epilepsja) to przewlekła choroba mózgu, podczas której dochodzi do powtarzalnych napadów, które przytrafiają się nagle i niespodziewanie. Charakter napadów padaczkowych jest różnorodny i zmienny, tzn. pacjent może mieć w swoim życiu wiele różnych rodzajów napadów, symptomatologia jest bardzo różna, od niezauważanych przez pacjenta i jego rodzinę (nie ma drgawek, pacjent się wyłącza - nie reaguje, nie słyszy, nie widzi, jest nieobecny i wraca po kilku chwilach, kontynuując przerwaną czynność) aż do takich, wskutek których następuje utrata świadomości i drgawki - mówi dr Urszula Grabowska-Jung, neurolog z AMEDS Centrum Medyczne. Napady padaczkowe trwają od kilkunastu sekund do kilku minut. Zdarzają się też dłuższe, kilkunastominutowe epizody. Nie można przewidzieć kolejnego ataku padaczki, może się on powtórzyć za parę godzin, dni, tygodni, miesięcy. Dlatego wielu chorych żyje w stresie, wstydzą się choroby, boją się kolejnego ataku. Niekiedy potrzebna jest im pomoc psychologiczna.

U większości pacjentów nie udaje się ustalić przyczyny padaczki. Jeśli pojawia się u osoby, która do tej pory nie miała epilepsji - zwykle jest skutkiem poważnych urazów głowy (np. po wypadku) lub rozwijającej się choroby mózgu (np. nowotworu, zapalenia mózgu, udaru naczyniowego). - Niektórzy pacjenci przed pojawieniem się ataku, obserwują u siebie silne odczuwanie zapachów, mają zaburzenia wzrokowe, nadwrażliwość na światło dźwięk, są rozdrażnieni, boli ich głowa. Nazywamy to aurą padaczkową. Jest to sygnał dla pacjenta, że wystąpi napad. Gdy takie objawy się pojawiają, należy udać się do lekarza neurologa. Nie jest to stan wymagający wzywania karetki czy jechania na ostry dyżur - mówi neurolog.

Jak postępować w przypadku napadu padaczki?

Osoba, u której wystąpi atak epileptyczny zawsze wymaga pomocy medycznej. W takiej sytuacji należy zadzwonić po karetkę, a następnie zająć się poszkodowanym.

- Osobę układamy w pozycji bocznej i wkładamy jej do ust, między zęby, miękki przedmiot, np. zwitek bandaża, ręcznika, apaszkę, ścierkę oraz wyciągamy język. Należy też zabezpieczyć głowę, by nie uderzała o podłoże. Można też nagrać atak, bo to pomoże lekarzowi w diagnozie. Często bywa, że atak kończy się, zanim przyjedzie karetka, więc wideorejestracja znacznie ułatwia ustalenie przyczyny. Nic więcej zrobić nie można. Trzeba czekać aż napad minie i przyjedzie lekarz, który podejmie decyzję o dalszym postępowaniu: albo zabierze do szpitala albo pozostawi w domu z konkretnymi zaleceniami - mówi dr Grabowska - Jung. Napad padaczkowy trwa od kilku do kilkudziesięciu sekund i gdy karetka dociera zwykle jest już po napadzie i dalsze postępowanie zależy od wieku, chorób, od stanu pacjenta. Po napadzie pacjent może być senny, zmęczony, może odczuwać ból mięśni i/lub głowy

W skrajnych przypadkach, atak padaczki może być śmiertelny i do zgonu może dojść w trakcie jego trwania lub po nim.

Każdy może mieć napad padaczki

Warto też wiedzieć, że każdy zdrowy człowiek może mieć jeden napad padaczkowy w życiu, który wcale nie musi się powtórzyć. Może być on spowodowany, np. przegrzaniem, udarem cieplnym, wstrząśnieniem mózgu, wystąpić w wyniku urazów mózgu, u osób nadużywających alkoholu.  - Pierwszego ataku nie nazywamy jeszcze padaczką i go nie leczymy (leczy się tylko osoby z guzami mózgu, starsze po ciężkich urazach mózgu, po udarach, bo u nich istnieje duże prawdopodobieństwo, że napad się powtórzy).

Atak jest na pewno wskazówką do diagnostyki - mówi dr Urszula Grabowska- Jung. Warunkiem postawienia rozpoznania jest powtarzalność napadów. Przyjmuje się, że co najmniej dwa napady, występujące bez uchwytnej przyczyny oraz odpowiednie zmiany w zapisie EEG dają podstawę do rozpoznania padaczki. 

Diagnostyka polega na przeprowadzeniu specjalistycznych badań mózgu. Wykonuje się tomografię komputerową, rezonans magnetyczny oraz badanie czynności mózgu, czyli zapis elektroencefalograficzny (eeg). - Dodatkowo zlecamy badania podstawowe, bowiem czasami ataki mogą być spowodowane np. cukrzycą - dodaje.

Leczenie padaczki

Rozpoznanie padaczki nie musi oznaczać konieczności leczenia przez całe życie. Leczenie u osoby starszej wymaga ostrożności. Przede wszystkim należy wziąć pod uwagę możliwe interakcje z innymi lekami, które przyjmuje chory. W większości przypadków leczenie epilepsji polega na przyjmowaniu jednego leku przeciwpadaczkowego. Jeśli nie działa, podaje się kolejny. W trakcie terapii bardzo ważny jest stały kontakt z neurologiem, ponieważ dopasowanie leków, dawki, może zająć kilka tygodni. Farmakoterapia nie jest jedyną metodą leczenia. U niektórych chorych, gdy leki nie pomagają, wykonuje się zabieg operacyjny mózgu.

- W trudniejszej sytuacji są pacjenci z padaczką lekooporną, gdzie leki nie skutkują i nie każdy pacjent może być operowany. Chorzy mają objawy przez całe życie i nie można im pomóc - dodaje neurolog.

Padaczki nie da się całkowicie wyleczyć. - Przyjmuje się, że jeśli przez trzy lata nie wystąpił atak, osoba nie bierze leków, ma prawidłowe badania, można go uznać za wyleczonego. Nie ma niestety gwarancji, że atak w przyszłości się nie powtórzy - mówi dr Grabowska-Jung z AMEDS Centrum Medyczne.