Nie tylko droga sądowa

Pacjent, który doznał szkody w wyniku naruszenia praw wskazanych w Karcie Praw Pacjenta, zarówno w przypadku doznania szkody wskutek popełnionego przez lekarza błędu medycznego (np. na błędna diagnozie, wadliwe wykonanie zabiegu), czy wskutek złej organizacji pracy zakładu opieki zdrowotnej może dochodzić jej naprawienia żądając:

- zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę,

- odszkodowania tytułem zwrotu wydatków poniesionych na leczenie ,

- renty i utraconych zarobków,

- ustalenia przez sąd odpowiedzialności pozwanego (np. szpitala) na przyszłość. Oznacza to, że jeśli w przyszłości ujawnią się nowe szkody m. in. na zdrowiu pacjenta, będące konsekwencją błędu medycznego, nie będzie konieczne ponowne udowadnianie odpowiedzialności strony pozwanej.

W przypadku, gdy skutkiem niezgodnego z wiedzą medyczną leczenia jest śmierć pacjenta, od 1.08.2008 r. także najbliżsi członkowie rodziny zmarłego mają prawo do zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę spowodowaną utratą osoby bliskiej.

Roszczeń tych poszkodowany powinien dochodzić przed sądem powszechnym w procedurze cywilnej. Pozew składa się do sądu rejonowego albo do sądu okręgowego - gdy  wartość przedmiotu sporu (wysokość odszkodowania) przewyższa siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych. Przy wybraniu drogi sądowej należy zgromadzić odpowiednią dokumentację medyczną (kartę informacyjną, którą pacjent otrzymuje po opuszczeniu placówki medycznej,  pełną historię choroby, wyniki wszelkich badań przeprowadzonych przed zabiegiem i po nim, obserwacji lekarskich, opis operacji). W miarę możliwości należy także gromadzić wszelkie rachunki (paragony, faktury) mogące potwierdzić wysokość kosztów poniesionych na dojazdy, badania, leki, będące skutkiem decyzji lekarskiej.

Należy pamiętać, iż szkody na osobie przedawniają się co do zasady nie wcześniej niż z upływem 3 lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie, jak i o osobie odpowiedzialnej za jej naprawienie. Jednakże roszczenie ulega przedawnieniu nie później po upływie 10 lat od zdarzenia, niezależnie od tego, kiedy pacjent dowiedział się o wystąpieniu szkody i jej sprawcy, ani czy w ogóle udało mu się to ustalić.

Droga sądowa jest odpowiednia dla pacjentów – ofiar błędów medycznych skutkujących poważnymi konsekwencjami dla ich zdrowia i życia.

W przypadku spraw  o mniejszym ciężarze gatunkowym od 1 stycznia 2012 r. pacjent może dochodzić swoich praw przed wojewódzką komisją do spraw orzekania o błędach medycznych (ustawa z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, Dz. U. z 2012 r., poz. 159).

Wniosek o ustalenie błędu medycznego  trzeba wnieść w terminie jednego roku od dnia, w którym pacjent dowiedział się o zaistnieniu zakażenia, uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia albo nastąpiła jego śmierć, jednakże termin ten nie może być dłuższy niż trzy lata od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące przedstawione wyżej skutki. We wniosku musi znaleźć się również propozycja wysokości odszkodowania i zadośćuczynienia. Gdy komisja ustali odpowiedzialność szpitala, o ostatecznej kwocie świadczenia zadecyduje ubezpieczyciel. Maksymalna wysokość świadczenia (odszkodowania i zadośćuczynienia) w 12-miesięcznym okresie ubezpieczenia, w odniesieniu do wszystkich zdarzeń medycznych objętych ochroną ubezpieczeniową, wynosi 1,2 mln zł, z tym że w przypadku zakażenia, uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia pacjenta jest to 100 tys. zł, zaś gdy skutkiem zabiegów medycznych jest śmierć –  300 tys. zł.

Niezależnie od rekompensaty pieniężnej pacjent (lub jego rodzina w razie śmierci) może również złożyć do prokuratury zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa. Wówczas w przeciwko lekarzowi może być wszczęte postępowanie karne o nieumyślne spowodowanie śmierci (art. 155 kodeksu karnego) czy narażenie człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (art. 160 kodeksu karnego). W drugim przypadku chodzi także o sytuację, kiedy lekarz podejmowanymi działaniami zwiększył zagrożenie dla już zachodzącego bezpośrednio niebezpieczeństwa. Poza tym postępowanie karne otwiera pacjentowi prostą drogę do uzyskania odszkodowania w postępowaniu cywilnym.