Jest ratunek!

Przyczyną krwiomoczu może być  szereg patologii układu moczowego, jednak najczęstszą z nich jest rak pęcherza moczowego.

Rak pęcherza moczowego. Diagnostyka

Podstawowym badaniem obrazowym, jakie wykonuje się u chorego z podejrzeniem raka pęcherza moczowego jest USG układu moczowego. Należy pamiętać, że na badanie USG trzeba zgłosić się z pełnym pęcherzem (około godzinę przed badaniem trzeba wypić 3 szklanki niegazowanego napoju). Innymi badaniami obrazowymi pomocnymi w rozpoznawaniu raka pęcherza są urografia i tomografia komputerowa, podczas których podaje się środek kontrastowy dożylnie. W przypadku wątpliwości diagnostycznych i braku możliwości postawienia rozpoznania na podstawie badań obrazowych postępowaniem z wyboru jest cystoskopia. Cystoskopia polega na wprowadzeniu do pęcherza przez cewkę moczową (zazwyczaj po miejscowym znieczuleniu cewki specjalnym żelem) wziernika (cystoskopu), umożliwiającego dokładne obejrzenie wszystkich ścian pęcherza. Niekiedy podczas cystoskopii konieczne jest pobranie wycinków z całego pęcherza (tzw. mapping), które wymaga jednak znieczulenia ogólnego lub przewodowego. Cystoskopię wykonuje się rutynowo w ramach kontroli po leczeniu guzów pęcherza. W rozpoznawaniu nowotworów pęcherza pomocne może być także badanie cytologiczne osadu moczu (badanie wykonuje się z próbki moczu pobranej jak do badania ogólnego).

Nowotwór pęcherza moczowego. Leczenie

U każdego chorego ze świeżo rozpoznanym (tzw. pierwotnym) guzem pęcherza wykonuje się elektroresekcję przezcewkową (transurethral resection of tumor, TURT). Zabieg wymaga krótkiej hospitalizacji, jest przeprowadzany w znieczuleniu, na bloku operacyjnym. Polega na wprowadzeniu do pęcherza przez cewkę moczową specjalnego instrumentu (elektroresektora) i  wycięciu guza w całości lub w mniejszych fragmentach za pomocą  pętli podłączonej do elektrokoagluacji. Wycięte fragmenty guza wysyła się do badania histopatologicznego, oceniającego stopień zaawansowania (głębokość naciekania ściany pęcherza moczowego) i złośliwości guza. Od wyników tego badania zależy dalsze leczenie.

Większość guzów powierzchownych czyli ograniczonych do błony śluzowej (tzw. guzy Ta) nie wymaga dalszego leczenia. Konieczna jest natomiast wieloletnia obserwacja, mająca na celu wykrycie ewentualnej wznowy guza. W ramach kontroli po leczeniu wykonuje się cystoskopię, badanie USG i badanie cytologiczne osadu moczu. 

W terapii nowotworów powierzchownych, ale obejmujących głębsze warstwy ściany pęcherza (guzy T1), lub mających większy stopień złośliwości (tzw. guzy G3 lub high grade) po wykonaniu TURT konieczne jest leczenie uzupełniające, polegające na chemioterapii lub immunoterapii dopęcherzowej. Chemioterapia dopęcherzowa i immunoterapia dopęcherzowa (czyli BCG-terapia, wlewki ze szczepionki BCG) mają na celu podawanie odpowiedniego leku przez cewnik wprowadzony do pęcherza. 

W przypadku guzów naciekających, czyli obejmujących głębokie warstwy pęcherza jedyną możliwością leczenia radykalnego jest wykonanie rozległego zabiegu chirurgicznego czyli cystektomii radykalnej.  Operacja polega na wycięciu pęcherza moczowego wraz z gruczołem krokowym i pęcherzykami nasiennymi u mężczyzn, a u kobiet z macicą, przydatkami i przednią ścianą pochwy. Podczas cystektomii wycina się także okoliczne węzły chłonne (limfadenektomia biodorowo-zasłonowa). Istotnym elementem operacji jest wykonanie odprowadzenia moczu. Należy wytworzyć bezpieczne i jak najbardziej komfortowe dla chorego odprowadzenie moczu, który w normalnych warunkach spływa z nerek przez moczowody do pęcherza moczowego. Obecnie do najczęściej stosowanych rodzajów odprowadzenia moczu zalicza się: operację Brickera, wytworzenie szczelnego zbiornika na mocz oraz wytworzenie zastępczego pęcherza jelitowego. Operacja Brickera polega na przeszczepieniu (wszyciu) moczowodów do fragmentu pętli jelita cienkiego wyprowadzonej na skórę i tworzącej stomię. Stomię chory zabezpiecza płytką i mocowanym do niej woreczkiem, do którego spływa mocz. Dwa kolejne sposoby polegają na uformowaniu z fragmentu jelita zbiornika, w którym może gromadzić się mocz.

W przypadku zaawansowanych guzów pęcherza, dających przerzuty odległe lub u chorych nie kwalifikujących się do leczenia operacyjnego można stosować radioterapię i chemioterapię. Kontrola po leczeniu guzów naciekających polega w głównej mierze na obserwacji pod kątem przerzutów odległych oraz powikłań związanych z wykonanym odprowadzeniem moczu. Zazwyczaj wykonuje się badanie USG lub CT co 6-12 miesięcy.