Zapomniany smak masła

Jako dziecko jadłam chleb grubo smarowany masłem. Dziś nie tknę go za nic w świecie. Chyba swoje już zjadłam. Ale są tacy, którzy za pajdę chrupiącego chleba ze świeżym masłem wiele by dali. I choć można kupić dobry bochenek lub samemu go upiec, to masło nie jest już takie jak dawniej. Ciekawe dlaczego? W dużych miastach pewnie nikt już w domu go nie robi, ale znam rodziny na wsiach, które po dziś dzień je robią. Znajoma Basia, która mieszka w jednej z górskich wiosek, masła nie kupuje. Sama robi też sery: żółty i biały, a jej mąż wędliny. Masło robi z tłustej śmietanki lub z mleka krowiego (UHT się nie nadaje). Gdy przynosi nam pojemniczek jak przyjeżdżamy, nie jest ono żółte jak to sklepowe, tylko białe i bardzo ładnie pachnie. Kupując masło w sklepach należy czytać etykiety, bo cwani producenci lubią wprowadzać nas w błąd sprzedając masła w podobnych opakowaniach lub zastępując nazwę masło inną, np. miksełko, masełko albo podana jest tylko nazwa województwa, z którego pochodzi. Często stosowaną praktyką nieuczciwych producentów, jest podawanie, że kostka zawiera 82 proc. tłuszczu, ale już nie dodają, że roślinnego. Co zatem kryje się pod papierkiem? M.in. tłuszcze sztucznie utwardzane, których nie zaleca się dzieciom i osobom starszym, emulgatory, np. E471, sól, barwnik E160A, beta-karoten, aromaty. Tyle, że taka kostka nie jest już masłem, a miksem do smarowania. W zależności od tego, jak dużo jest tłuszczu mlecznego w maśle, wyróżnia się cztery jego rodzaje: delikatesowe (zawiera min. 82 proc. tłuszczu), ekstra i wyborowe (min. 80 proc. tłuszczu) oraz śmietankowe (min. 73,5 proc. tłuszczu). Masło extra jest zdrowsze, szczególnie dla osób z nietolerancją laktozy, od masła śmietankowego. Prawdziwe masło powinno mieć śmietankowy zapach, bez wyczuwalnego zapachu margaryny, biały kolor, być bardzo twarde po wyjęciu z lodówki i na początku kruszyć się przy smarowaniu. Podczas roztapiania w garnku, prawdziwe wytworzy białą pianę, miks stopi się jak olej. Dobre masło kosztuje ponad 4 zł, podrabiane o połowę mniej. Dużo więcej zapłacimy za pojemniczki z masłem w sklepach ekologicznych (ok. 10 zł za 200 g). Należy pamiętać, że masło zawiera cholesterol i osoby chorujące na miażdżycę, nadciśnienie, mające wysoki poziom cholesterolu, nie powinny go używać. Z umiarem chleb powinny smarować osoby otyłe, gdyż jedna łyżka masła to aż 147 kalorii i ponad 16 g tłuszczu. Masło powinny jeść szczególnie dzieci i kobiety w ciąży. Warto wiedzieć, że na maśle nie wolno smażyć, ponieważ pod wpływem wysokiej temperatury wytwarza się akroleina, która jest rakotwórcza. Ale rozgrzanym można polać potrawę.