Gdy odchudzanie to za mało

Otyłość jest chorobą, która wymaga leczenia pod nadzorem lekarza, najlepiej bariatry. Odchudzanie jedynie za pomocą właściwej diety i aktywności fizycznej, bez wsparcia specjalistycznego, bywa bardzo trudne i niekiedy nieskuteczne. Osoba otyła wymaga dokładnej diagnostyki, która pozwoli określić przyczyny nadmiaru kilogramów. Często potrzebna jest kompleksowa współpraca bariatry, chirurga, dietetyka, psychologa i rehabilitanta.

- Trzeba pamiętać, że otyłość to nie tylko problem czysto fizyczny. To przypadłość psychofizyczna i mamy tu także podłoże kulturowe. Nadal są miejsca, gdzie tzw. osoba okrągła, jest postrzegana jako atrakcyjna - mówi prof. Maciej Kielar, dyrektor Chirurgii, szef Kliniki Leczenia Otyłości Szpitala Medicover. I podkreśla, że w procesie odchudzania, niezwykle istotne jest również wsparcie psychologa. -  Trzeba wytłumaczyć takiej osobie, że potrzebuje pomocy, ponieważ nie jest w stanie sama sobie poradzić. Trzeba ich uświadomić m.in. co i kiedy mogą jeść, jak ćwiczyć oraz o konieczności stosowania właściwej diety przez cały czas – mówi prof. Kielar.

Milion otyłych, niewiele operacji

Otyłość można leczyć różnymi sposobami. -  W Polsce, pomimo bardzo dużej liczby otyłych (około miliona), wymagających interwencji zabiegowej, liczba wykonywanych operacji jest niewielka i wynosi około półtora tysiąca rocznie. Oznacza to w praktyce, że wielu pacjentów chorujących na otyłość olbrzymią umiera - mówi prof. Maciej Kielar.

Osobom z nadwagą i niewielką otyłością zaleca się dietę i ruch. Specjaliści podkreślają, że stosowanie różnego rodzaju diet, na ogół nie przynosi trwałego efektu. Najlepiej wprowadzić niskokaloryczne, częste ale niewielkie posiłki i uprawiać sport. Natomiast po przekroczeniu pewnego poziomu nadwagi, pacjenci są poddawani metodom chirurgii bariatrycznej. Lekarz dobiera je w zależności od rodzaju otyłości pacjenta i  współistniejących chorób. Przy nadwadze bez zaburzeń metabolicznych, zaleca się modyfikację stylu życia i ewentualnie wsparcie psychologiczne. Jeśli zmiana stylu życia jest nieskuteczna, można rozszerzyć leczenie o balon żołądkowy, który zakłada się metodą nieoperacyjną. Umieszcza się go w żołądku, a następnie wypełnia solą fizjologiczną. Przeciwwskazaniami do operacji są poważne schorzenia sercowo-naczyniowe, zaburzenia psychiczne, brak gotowości do zmiany stylu życia.

- Pacjent po kilku dniach pobytu w szpitalu wychodzi w dobrym stanie do domu. Efekty są widoczne już po kilku tygodniach, a po pół roku można zrzucić ponad 20 kg. Z czasem masa ciała się normalizuje, a u wielu pacjentów ustępują schorzenia współistniejące z nadwagą - mówi prof. Kielar. Po zabiegu, już po dwóch tygodniach chory przechodzi na zdrową dietę czyli niskokaloryczne, lekkostrawne posiłki, spożywane co 3-4 godziny. - Wartość kaloryczną określamy indywidualnie na podstawie wyników badań i aktualnego poziomu przemiany materii - dodaje dr Joanna Gryglewicz, specjalista chorób wewnętrznych, bariatra.

Chirurgia dla opornych

Osoby otyłe, które stosowały terapię zachowawczą, jednak bez rezultatów, mogą być leczone chirurgicznie. Do operacji kwalifikowane są osoby z BMI powyżej 40 oraz z BMI 35-40 i z chorobami towarzyszącymi, w przypadku których wywołany chirurgicznie ubytek masy ciała, spowoduje poprawę lub ustąpienie choroby np: zaburzenia metaboliczne, choroby sercowo-oddechowe, zwyrodnieniowe choroby stawów, problemy psychologiczne związane z otyłością i tym podobne.

Jedną z metod jest resekcja rękawowa żołądka. -  To skuteczny zabieg, umiarkowanie obciążający pacjenta, przeprowadzany bez otwarcia jamy brzusznej, tylko z dostępu laparoskopowego. Ucinamy około trzy czwarte objętości żołądka, zmniejszając go i wycinając część, odpowiedzialną za wydzielanie hormonów związanych z regulacją łaknienia – mówi Maciej Kielar. Przeciwwskazania do zabiegu oraz efekty po nim są takie same jak w przypadku założenia balonu. -  Po zabiegu pacjentowi zaleca się odpowiedni sposób żywienia, obowiązujący przez całe życie - mówi dr Gryglewicz.

Innymi zabiegami są zabiegi rozdzielające drogę pokarmową i wydzielniczą, np. gastric by pass. - Są wskazane u chorych ze współistniejącą cukrzycą i zespołem metabolicznym, ponieważ poza redukcją masy ciała, dają szansę wyleczenia tych chorych. W przypadku cukrzycy jest to pierwsza metoda dająca szansę na zakończenie uciążliwego leczenia insulinami w iniekcjach. W fazach badań klinicznych pozostają zabiegi zmieniające motorykę przewodu pokarmowego (stymulator żołądka Tantalus) czy hamujące wchłanianie pokarmu (system endobarier) - mówi prof. Maciej Kielar.

Tego typu operacje kosztują od kilkunastu do kilkudziesięciu tysięcy złotych. Wykonują je szpitale oraz prywatne placówki. Można z nich skorzystać także w ramach NFZ. - Niestety limity przyznane szpitalom bardzo szybko się kończą, więc nie mogą one przeprowadzać refundowanych operacji. W systemie kas chorych istniała przysługująca każdemu ubezpieczonemu możliwość starania się indywidualnie o refundację,  czyli tzw. promesę. Dziś jedynie dyrektor NFZ (w praktyce dyrektor oddziału) może wydać tzw. indywidualną zgodę na leczenie - dodaje. Aby uzyskać taką zgodę należy się zwrócić do dyrektora danego oddziału NFZ. Do dokumentów należy dołączyć historię choroby, podejmowane dotychczas próby utraty wagi oraz opinię lekarzy, u których pacjent był leczony oraz dodatkowo skierowanie od lekarza POZ na daną operację.