Jak zapobiegać fotostarzeniu się skóry i posłonecznym chorobom

Słońce ma dobroczynny wpływ na funkcjonowanie człowieka. Jest źródłem zdrowia, dostarcza energii, promienie słoneczne stymulują metabolizm, dzięki nim ośrodkowy układ nerwowy działa sprawnie. Promieniowanie ultrafioletowe zwiększa produkcję witaminy D, która jest niezbędna do dobrego stanu kości, dlatego słońce jest niezastąpione w profilaktyce osteoporozy.

Witamina D odgrywa też dużą rolę w walce z rakiem piersi, prostaty i okrężnicy. Jednak by słońce przynosiło zdrowie, a nie szkodziło – trzeba z kąpieli słonecznych korzystać w sposób umiarkowany i roztropny.

Promieniowanie ultrafioletowe jest podzielone na dwa zakresy: promienie UVB, obejmują długość 290-320 nm, promienie UVA – 320-400 nm.

Krótsze fale UVB mają większą energię, penetrują zewnętrzne warstwy skóry i przez wiele lat uważane były za główną przyczynę uszkodzeń skóry, m.in. za oparzenia słoneczne, starzenie się skóry, a także jej nowotwory. W ostatnich latach udowodniono jednak, że również promienie UVA niekorzystnie oddziałują na skórę.

Z najsilniejszym promieniowaniem mamy do czynienia latem w godzinach południowych, ale w górach zimą jest ono w tym samym czasie równie duże.

Na czym polega fotostarzenie się skóry

Długie przebywanie na słońcu lub korzystanie z solarium powoduje fotostarzenie się skóry. Oczywiście fotostarzenie się skóry jest w pewnym zakresie procesem naturalnym, ale o ile zmiany w  skórze poddanej umiarkowanej ekspozycji na promienie słoneczne zachodzą stopniowo i w późniejszym wieku, o tyle w skórze poddanej regularnej i intensywnej ekspozycji zmiany zachodzą znacznie wcześniej i skóra 40-latka może być w kondycji skóry osoby 70-letniej. Może być szorstka, sucha, małoelastyczna, poorana głębokimi zmarszczkami.

Nie tylko estetyczny aspekt jest jednak istotny. Ważniejsze są zmiany, mogące prowadzić do stanów chorobowych: zaburzenia rogowacenia i pigmentacji (przednowotworowe), teleangiektazje związane z posłonecznym zniszczeniem naczyń krwionośnych, przerost gruczołów łojowych i elastora. Elastora bez szkodliwego działania słońca nie występuje nawet u osób w podeszłym wieku. Istotą elastory jest zwiększenie liczby nieprawidłowo zbudowanych komórek i włókien elastyny, które tworzą patologiczne masy amorficznego materiału w postaci grudek i guzków gromadzących się w skórze właściwej.

Kolejnym posłonecznym problemem są przebarwienia skóry, spowodowane zaburzeniem działania komórek, które odpowiadają za produkcję melaniny, regulującej zabarwienie skóry. Plamy i przebarwienia pojawiają się głównie w miejscach szczególnie narażonych na operowanie słońca, czyli na twarzy, dłoniach i dekolcie. W naskórku zachodzą zmiany rozkładu barwnika, piegi i plamy – większe lub mniejsze – wiążą się z przerostem lub zanikiem naskórka i odkładaniem się pofragmentowanych włókien elastycznych.